BIP - Starostwa Powiatowego w Łomży

Rozpoczęcie sesji nastąpiło o godzinie 11°°, natomiast zakończenie obrad o godzinie 1410.

Ad.1 Obrady otworzył Przewodniczący Rady Powiatu – Henryk Kłosiński, który na wstępie stwierdził: Otwieram obrady trzydziestej ósmej uroczystej Sesji Rady Powiatu Łomżyńskiego. Proszę wszystkich o powstanie. Do hymnu. W związku z tym, że nasza sesja jest dziś tak wyjątkowa i uroczysta pragnę powitać zgromadzonych licznie naszych gości. Witam serdecznie wszystkich radnych. Serdecznie witam J.E. Ks. Biskupa Tadeusza Bronakowskiego – Biskupa Pomocniczego Diecezji Łomżyńskiej, J.E. Ks. Biskupa Tadeusza Zawistowskiego oraz zaproszonych księży. Witam Parlamentarzystów Województwa Podlaskiego: Pana Jana Jarotę – Posła na Sejm RP oraz Pana Lecha Kołakowskiego – Posła na sejm RP. Witam serdecznie Pana Jarosława Zielińskiego – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Pana Andrzeja Dudę – Dyrektora Gabinetu Wojewody Podlaskiego. Serdecznie witam przedstawicieli zaprzyjaźnionych powiatów: Panią Annelise Apfelbock – Wicestarostę Powiatu Dingolfing-Landau oraz Panią Brigitte Ettengruber Radną Powiatu Dingolfing-Landau – Bawaria, Republika Federalna Niemiec, Panią Janinę Jalińską – Przewodniczącą Rady Rejonu Daugavpils oraz Panią Wandę Baulina Naczelnika Wydziału Ochrony Dziedzictwa Rady Rejonu Daugavpils – Republika Łotewska. Witam serdecznie Rektorów i przedstawicieli wyższych uczelni Miasta Łomży. Witam Radnych Sejmiku Województwa Podlaskiego. Witam władze samorządowe Miasta Łomży oraz Miast i Gmin Powiatu Łomżyńskiego. Witam serdecznie Dyrektorów Jednostek Organizacyjnych, Służb, Inspekcji, Straży Powiatu Łomżyńskiego, Naczelników Wydziałów Starostwa Powiatowego oraz innych instytucji i organizacji współpracujących z powiatem. Witam przedstawicieli lokalnych mediów. Raz jeszcze serdecznie witam wszystkich zaproszonych gości. O zabranie głosu proszę Pana Wojciecha Kubraka – Starostę Łomżyńskiego.

Wojciech Kubrak: Szanowni Państwo! Nasz Wielki Rodak Papież Jan Paweł II w swoim dziele „Pamięć i tożsamość” udzielił nam wielkiej lekcji mówiąc, że: „Pamięć jest tą siłą, która tworzy tożsamość istnień ludzkich. Patriotyzm oznacza umiłowanie tego co ojczyste, umiłowanie historii, tradycji, języka, czy samego krajobrazu ojczystego. Ojczyzna jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli ale jako takie jest też wielkim obowiązkiem”. Historia i przeszłość w sposób zasadniczy kształtują nasz sposób myślenia jako narodu i każdej jednostki, z osobna. Stanowią też punkt odniesienia do kształtowania teraźniejszości i przyszłości. Przynależność do grupy, zakorzenienie w niej jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka. Tożsamość kulturowa, występując jednocześnie w jednostce i grupie, łączy to, co indywidualne, z tym, co społeczne.
Znacząca rola w kształtowaniu i wzmacnianiu tożsamości przypada samorządom. Stąd wzięła się mobilizacja i wieloletnie starania samorządu powiatu o stworzenie herbu – znaku rozpoznawczego, z którym mógłby identyfikować się każdy z nas oraz wspólnota mieszkańców powiatu łomżyńskiego. Cieszymy się niezmiernie, że po okresie 6 – letnich starań o nadanie właściwego kształtu w wymiarze historycznym i plastycznym, projekty herbu i flagi powiatu łomżyńskiego zyskały uznanie w oczach ekspertów – członków Komisji Heraldycznej przy MSWiA.
Umieszczone na tarczy herbowej powiatu łomżyńskiego symbole, niosą potężny ładunek prawdy, odwołują się do najpiękniejszych kart historii i tradycji Ziemi Łomżyńskiej.
Jakie symbole tworzą herb powiatu łomżyńskiego – na tarczy herbowej został umieszczony półorzeł mazowiecki oraz postać Świętego Wawrzyńca.
Półorzeł mazowiecki nawiązuje do herbu Mazowsza, na terenie którego znajdowała się historycznie Ziemia Łomżyńska. Jak podają źródła „Województwo Mazowieckie ma za herb orła białego bez korony, w polu czerwonem. Tymże herbem zaszczycały się wszystkie ziemie Województwa mazowieckiego, z wyjątkiem Liwskiej”.
Święty Wawrzyniec symbolizuje 1000–letnią tradycję chrześcijańską na Ziemi Łomżyńskiej, duchowe dziedzictwo tej ziemi.
Pozwolą Państwo, że w tym miejscu odniosę się do przesłania, jakie zawierają te symbole. W Starej Łomży, obok grodziska, położone jest Wzgórze Świętego Wawrzyńca, związane z początkami miasta. Wg tradycji i późniejszych odpisów z akt, miał tu istnieć pierwszy kościół z XI wieku, pod wezwaniem Św. Wawrzyńca. Założenie kościoła przypisywane jest Św. Brunonowi z Kwerfurtu. Kult Św. Wawrzyńca dotarł do Polski z Europy Zachodniej. W chwili obecnej wiemy na pewno, że stał tam kościół parafialny z XV wieku – w połowie XVIII wieku zniszczony. W 1765 roku świątynię rozebrano, na pamiątkę postawiono kapliczkę z drewnianą figurką Św. Wawrzyńca, a w 1850 roku wzniesiono wielki, drewniany krzyż. Kult Św. Wawrzyńca stopniowo zaniknął. Figura Św. Wawrzyńca znajduje się obecnie w Muzeum Północno-Mazowieckim w Łomży.
Święty Wawrzyniec uosabia chrześcijańskie dziedzictwo europejskie, które wzbogacało historię tej ziemi, dziedzictwo, które przez wieki nadawało kierunek działaniom i kształtowało jej mieszkańców.
Tradycje chrześcijańskie na Ziemi Łomżyńskiej oraz kult św. Wawrzyńca zostaną przedstawione w dalszej części dzisiejszej uroczystości przez Ks. Kan. Mariana Mieczkowskiego – proboszcza Łomżyńskiej Katedry.
Nie sposób w tym miejscu nie zatrzymać się na chwilę nad historią, która zadecydowała o tym, że w herbie powiatu znajduje się drugi symbol - półorzeł mazowiecki.
Włączenie terenu Mazowsza do państwa Piastów nastąpiło prawdopodobnie na przełomie IX/X wieku. Wykopaliska w osadach wczesnośredniowiecznych na terenie późniejszej Ziemi Łomżyńskiej doprowadzają do znalezienia najstarszej ceramiki z VII i VIII wieku – tak wczesną chronologię ustalono między innymi dla osady Goworówek nad Orzem oraz 6 kurhanów w Uśniku gm. Śniadowo.
Tereny, które później utworzyły Ziemię Łomżyńską, objął książę Siemowit III w roku 1355. Władali nią kolejno książęta Mazowieccy.
W pierwszej ćwierci XVI wieku wraz z Mazowszem przeszła pod panowanie Zygmunta Starego i wcielona została do Korony. Stała się częścią Województwa Mazowieckiego, jedną z jego 10 ziem, najbardziej rozległą terytorialnie. Ziemie dzieliły się na powiaty. W skład Ziemi Łomżyńskiej wchodziły 4 powiaty – łomżyński, kolneński, zambrowski i ostrołęcki. Powiaty w dawnej Polsce nie stały się trwałym elementem układu państwowego i trudno je by uznać także za ogniwa samorządności.
Co innego ziemie, małe regiony istniejące w tych samych granicach przez kilka wieków, z sejmikami i urzędnikami. Istniejące przez 400 lat do 1795 r. granice administracyjne Ziemi Łomżyńskiej, ustąpiły miejsca nowemu podziałowi narzuconemu przez zaborców.
Po ostatnim rozbiorze Polski Mazowsze i większa część Podlasia zostały zajęte przez Prusy, które utworzyły z tych ziem departament białostocki. Panowanie Prusaków zakończyło się w 1807 roku.
Po utworzeniu Księstwa Warszawskiego, Łomża stała się stolicą departamentu. W wyniku ustaleń Kongresu Wiedeńskiego w 1815 r. całość ziem włączono do zaboru rosyjskiego.
Nowy podział administracyjny wyznaczył Łomży rolę siedziby obwodu wchodzącego w skład województwa augustowskiego, później guberni augustowskiej, a od 1867 roku stolicę guberni łomżyńskiej i jednocześnie jednego z 8 powiatów.
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r., w 1919 r. nasze tereny weszły w skład woj. białostockiego, a Łomża spadła do rzędu miast powiatowych. Znaczącą datą w historii Łomży jest rok 1925, kiedy stała się stolicą Diecezji Łomżyńskiej. W przededniu II wojny Św., w kwietniu 1939 Łomża wraz z powiatem została włączona do województwa warszawskiego. Od 1945r. powiat łomżyński był w województwie białostockim. Z dniem 1 czerwca 1975 r. utworzono województwo łomżyńskie, które istniało do 1998r. Od 1 stycznia 1999r. powiat łomżyński wszedł w skład województwa podlaskiego. Został jednym z 17 powiatów Województwa Podlaskiego.
Szanowni Państwo!
Mazowsze Północno-Wschodnie było krainą osobliwą, słynąca nade wszystko w wiekach dawnych z bitnej, a zarazem w większości ubogiej, drobnej szlachty. Wg Zygmunta. Glogera „Uszlachcenie w średnich wiekach kmieci przez mazowieckich książąt, za męstwo w boju okazane, przyczyniało się do wzrastania w tych stronach ogromnej już liczby szlachty, bo 2/3 ogólnej ludności stanowiącej. Tak liczna na tych terenach drobna szlachta, będąca ogromną częścią składową narodu ,dostarczała w dawnych wiekach najwięcej ludzi do obrony granic Rzeczypospolitej, uważając służbę rycerską nie za zasługę ale za obowiązek. Ubóstwa nigdy się nie wstydziła, szczycąc się, że dźwiga pług i miecz zarazem.
Dalej powiada, że ponieważ najuboższy szlachcic równie wysoko trzyma o sobie, jak najbogatszy, i wie że za zasługą i nauką może być senatorem a nawet królem, więc w tych nadziejach od pierwszej młodości uczą się po łacinie i wcześnie starają się pięknem czynami dać poznać na wojnie, by ich hetman do urzędów i starostw zalecał królowi. Tę szlachetną chęć wywyższenia się przez naukę i męstwo, widzimy u drobnej szlachty jako rzecz tradycyjną a w obyczaju narodowym leżącą”.
Na przestrzeni wieków nie tylko szlachta ale i cała społeczność Ziemi Łomżyńskiej wielokrotnie dawała wyraz patriotyzmowi i ogromnemu przywiązaniu do wartości narodowych i chrześcijańskich..
Wpisały się w jej dzieje kolejne powstania, uporczywe trwanie przy języku, religii, narodowym obyczaju i kulturze, opór przeciwko niemieckiej okupacji i sowieckiej indoktrynacji.
Dzisiejsza uroczystość nakłada na nas obowiązek przypomnienia najbardziej chlubnych kart historii. Olbrzymia rozpiętość czasowa nie pozwala uwypuklić wszystkich ważnych momentów.
Podczas najazdu szwedzkiego w 1655r. Ziemia Łomżyńska była jedną z ostatnich ziem mazowieckich, która złożyła akt poddańczy. W walkach o tron polski między stronnikami Augusta III i Stanisława Leszczyńskiego w roku 1733 Kurpie, popierający tego ostatniego, pod wodzą Stacha Konwy, w ciągu kilku lat stawiali opór wojskom rosyjskim i saskim. W bitwie pod Jednaczewem większość chłopów kurpiowskich poległa, a ich przywódca został stracony. W okresie insurekcji kościuszkowskiej tereny te stały się areną walki narodowowyzwoleńczej. Na wieść o wybuchu powstania listopadowego, mieszkańcy czynnie włączyli się do walki. Warto tu odnotować boje pod Jakacią Starą. Ponowny zryw narodowo-wyzwoleńczy Polaków – Powstanie Styczniowe 1863-64 – to kolejne świadectwo wielkiego patriotyzmu mieszkańców naszej ziemi, za co wielu z nich zapłaciło najwyższą cenę: więzienia, zsyłki na Sybir i egzekucje. Na długo przed odzyskaniem niepodległości trwała tutaj „praca narodowa”. W podłomżyńskim Drozdowie częstym gościem był wielki patriota, twórca Narodowej Demokracji na ziemiach polskich, wybitny dyplomata, Roman Dmowski, którego niezwykłe umiejętności, przyczyniły się do odzyskania niepodległości przez Polskę. Wielki przyjaciel rodziny Lutosławskich, swoje ostatnie dni spędził w ich majątku, tutaj zmarł.
Bohdan Winiarski, późniejszy współpracownik Romana Dmowskiego, prezes Międzynarodowego trybunału w Hadze w swojej książce „Nad Pissą, Wissą i Narwią” napisał: „Praca, dzięki której Łomżyńskie przez długi, długi czas było najlepiej zorganizowaną i uświadomioną narodowo z ziem polskich”. Kiedy we Francji tworzyły się pierwsze zręby przyszłej armii gen. Hallera, największy odsetek stanowili żołnierze z Łomżyńskiego”.
Obrona środkowej Narwi przed najazdem bolszewickim w 1920 roku, to piękna karta bohaterstwa polskich żołnierzy i ludności cywilnej regionu. W wojnie obronnej we wrześniu 1939r. na linii Narwi i Biebrzy toczyły się bohaterskie walki pomiędzy jednostkami wchodzącymi w skład Samodzielnej Grupy Operacyjnej „NAREW” a wojskami niemieckimi Bohaterska obrona Nowogrodu i Łomży do dziś pozostaje w pamięci naszych mieszkańców, a obrona Wizny przeszła do historii jako „Polskie Termopile”.
Wkroczenie wojsk sowieckich pod koniec września 1939 roku to wielka tragedia rodzin polskich ziemi łomżyńskiej. Wiele z nich wywieziono na Sybir, skąd powrócili dopiero po zakończeniu wojny. Niestety, często nie byli to wszyscy, których tam zesłano.
Dni okupacji to opór tutejszego społeczeństwa, który w miarę upływu czasu stawał się coraz bardziej zorganizowany. Działające na naszym terenie miejscowe oddziały Armii Krajowej brały czynny udział w akcji „Burza” w 1944 roku. Bilans lat wojny i okupacji zamknął się tragiczną liczbą 60% strat wśród ludności i 75% zniszczeń zabudowy.
Szanowni Państwo! W dniu dzisiejszym mam zaszczyt przywołać postaci starostów łomżyńskich,, którzy na przestrzeni 5 wieków sprawowali ten zaszczytny urząd. Od połowy XVI w. do końca Rzeczypospolitej Starostwo łomżyńskie i poszczególne jego dobra otrzymywali w dzierżawę członkowie zamożnych rodzin szlacheckich i magnackich, niejednokrotnie potężni możnowładcy, że wymienię kanclerza wielkiego koronnego, Jana Szembeka. Starostowie dzierżyli dobra królewskie od kilku do kilkunastu lat. Często starostwo przechodziło z ojca na syna. Starostowie mieli swoją siedzibę w Kupiskach pod Łomżą. Jak wynika z materiałów źródłowych na przestrzeni XVI do XIX wieku Starostwem Łomżyńskim zarządzało 23 starostów. Kiedy w 1920 roku Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych utworzono samodzielny powiat miejski i powiat ziemski, w dwudziestoleciu międzywojennym urząd starosty łomżyńskiego sprawowało 7 starostów. W okresie od 1944 r. do 1950 r. urząd ten piastowało 7 starostów. Obecnie urzędujący Starosta Łomżyński jest 38 Starostą w historii tego urzędu.
Szanowni Państwo! Dzisiejszy dzień, który ma historyczny wymiar – scala, spina, i łączy w jedno PRZESZŁOŚĆ, TERAŹNIEJSZOŚĆ I PRZYSZŁOŚC! Cieszymy się ogromnie, że dzisiejszy dzień, ten szczególny moment w historii powiatu łomżyńskiego, możemy przeżywać w towarzystwie naszych zaprzyjaźnionych sąsiadów z Łotwy i Niemiec.
W tym historycznym dniu pragnę zwrócić się do mieszkańców Łomży i powiatu łomżyńskiego, w szczególności do naszych młodych mieszkańców, by nie zapominali o swoich korzeniach, o swojej przeszłości, by byli z niej dumni. Ważne, by dostrzegali własną odrębność widząc jednocześnie wszystkie analogie, podobieństwa i pokrewieństwa z innymi. Trzeba mieć świadomość swej własnej kultury, własnej historii. One warunkują tożsamość a także świadomość wspólnoty z innymi narodami.

Z kolei Przewodniczący Rady Powiatu stwierdził: proszę Państwa przechodzimy teraz do najważniejszego momentu w dzisiejszej sesji, a mianowicie do podjęcia uchwały w sprawie herbu powiatu i flagi powiatu. Na podstawie listy obecności stwierdzam, że w Sesji uczestniczy 16 radnych, co stanowi quorum do podjęcia uchwały Rady Powiatu (na sesji stwierdzono nieobecność radnego Mieczysława Chojnowskiego. Lista obecności radnych w załączeniu).
Następnie Przewodniczący odczytał treść niniejszej uchwały, po czym o zabranie głosu poprosił Panią Annę Archacką – Naczelnika Wydziału Oświaty, Kultury i Zdrowia Starostwa Powiatowego.

Anna Archacka: Szanowni Państwo. Projekty herbu i flagi powiatu łomżyńskiego przedłożono do zaopiniowano Ministrowi SWiA w dniu 26 maja 2006 roku. Projekty zaopiniowano pozytywnie, o czym poinformowano nas w dniu 29 czerwca br. Pismo w tej sprawie podpisał Minister Stanu – Pan Jarosław Zieliński. Wyrażone przez Ministra stanowisko poprzedziła także pozytywna opinia Komisji Heraldycznej (kontynuując przedstawiła treść powyższej opinii – kopia opinii w załączeniu).
Dodam, że autorami projektu herbu i flagi powiatu łomżyńskiego są obecni na dzisiejszej sesji są prof. dr hab. Krzysztof Filipow oraz artysta plastyk Bogdan Wróblewski.

Przewodniczący Rady Powiatu poprosił o przedstawienie opinii Komisji – Przewodniczącego Komisji Kultury, Oświaty, Zdrowia, Promocji Rodziny i Porządku Publicznego Pana Stanisława Borawskiego oraz Przewodniczącego Komisji Rozwoju Gospodarczego Pana Andrzeja Piotrowskiego.

Stanisław Borawski poinformował, że Komisja KOZPRiPP pozytywnie zaopiniowała przedmiotową uchwałę.
Z kolei Andrzej Piotrowski stwierdził, że Komisja Rozwoju Gospodarczego również pozytywnie zaopiniowała niniejszą uchwałę.

Wobec braku pytań i uwag Przewodniczący Rady Powiatu zarządził głosowanie, w wyniku którego uchwała w sprawie herbu powiatu i flagi powiatu została jednogłośnie podjęta (uchwała Rady Powiatu Łomżyńskiego Nr XXXVIII/219/06 z dnia 28 września 2006 roku w załączeniu).

Anna Archacka: symbolicznego odsłonięcia herbu i flagi powiatu dokonają Pan Jarosław Zieliński – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, Pan Henryk Kłosiński – Przewodniczący Rady Powiatu i Pan Wojciech Kubrak – Starosta Łomżyński. Proszę Państwa o powstanie.

J.E. Ks. Biskup Pomocniczy Diecezji Łomżyńskiej Tadeusz Bronakowski: „Księże Biskupie, Drodzy Bracia Kapłani, Szanowni Państwo. W siedzibie naszego Starostwa Powiatowego gromadzi nas szczególna uroczystość. Nasz Powiat zostaje wzbogacony herbem i flagą, które dzisiaj zostaną nadane i zostaną za chwilę poświęcone. To niezwykłe wydarzenie ma ogromnie istotne znaczenie. Oto nasza wspólnota, nasza mała powiatowa ojczyzna zyskuje dzisiaj dwa symbole, które zawsze i wszędzie będą jej wizytówką dla wszystkich odwiedzających. Będą też znakiem pamięci i źródłem nostalgii dla wszystkich naszych mieszkańców, którzy będą wędrować po całym świecie. Ta ważna uroczystość jest kontynuującą pięknej prastarej tradycji, która już w czasach pierwszych plemion kazała nadawać osadom, wspólnotom, nawet dużym rodzinom unikalne znaki charakterystyczne. Nie tylko na naszych ziemiach, ale we wszystkich zakątkach globu ludzie od tysięcy lat organizują się we wspólnotach, następnie wyznacza się symbole, nadaje się herby, godła, totemy, flagi, hymny. To zwyczaj niezwykle piękny i ważny, każdy bowiem symbol wspólnoty znaczy i zdobi rodzimą ziemię. Od tej pory nad ziemiami powiatu łomżyńskiego królować będzie znak informacyjny, że znajdujemy się na terenach gościnnych, uświęconych ciężką pracą rolników, wzbogaconych pięknem przyrody i różnorodnym bogactwem historii, tradycji i kultury. Flaga i herb będą znaczyły naszą ziemię, z której wyrastają nasze korzenie, ziemię na której wychowaliśmy się i której tak bardzo wiele zawdzięczamy. Od tej pory nasza flaga i herb będą przypominały wszystkim mieszkańcom naszej ojczyzny, że znów są wśród rodaków, że powrócili w strony ojców, dziadów i braci, że są tu gdzie czeka na nich życzliwość, przyjaźń, wsparcie i dobro. Nadanie flagi i herbu postrzegać można także w aspekcie kultu religijnego. Chrześcijanie już od pierwszych gmin rozpoznawali się poprzez znak ryby i krzyża. W całej tradycji chrześcijańskiej, która jest źródłem kultury europejskiej bardzo ważnym był i jest wymiar wspólnotowy. Dzisiejsza uroczystość gromadzi nas wspólnie właśnie we wspólnocie ludzi, którzy prowadzeni przykazaniem miłości pragną poświęcać swój czas dla dobra bliźnich, którzy żyją na tej ziemi. Szczególnie istotne jest to, że nasza flaga i herb nawiązują do Świętego Wawrzyńca, pod którego wezwaniem utworzono na naszych ziemiach pierwszy kościół – znak królowania dobrej nowiny nad światem. Niech flaga i herb, którą dzisiaj poświęcamy nieustannie przypominają nam o tym wszystkim, co w naszej łomżyńskiej, nadnarwiańskiej krainie jest dobre i piękne. Niech będą znakiem nadziej, że w trudnych czasach masowych emigracji można i warto budować wspólny dom tutaj, wśród bliskich ludzi i na kochanej ziemi ojców.
Módlmy się. Boże Ty stworzyłeś człowieka na swoje podobieństwo i powołałeś go, aby żył i wzrastał we wspólnocie z innymi ludźmi. Ty w swoim Synu dałeś nam przedziwny przykład miłości i przez Niego przykazałeś, abyśmy się wzajemnie miłowali. Obdarz hojnym błogosławieństwem tych wiernych, którzy poświęcają się na służbę braciom. Pobłogosław także tę flagę i herb należącą do wspólnoty powiatu łomżyńskiego. Spraw, aby wszyscy, których ten znak jednoczy byli wspólnotą pokoju i ochotnie nieśli pomoc innym. Za przyczyną Świętego Wawrzyńca udziel wszystkim pomocy, którzy Ciebie wzywają i zachowaj ich od wszelkich niebezpieczeństw, przez Chrystusa Pana Naszego, Amen.

Następnie herb i flaga powiatu zostały poświęcone przez J.E. Ks. Biskupa Tadeusza Bronakowskiego – Biskupa Pomocniczego Diecezji Łomżyńskiej, po czym Przewodniczący Rady Powiatu oraz Starosta Łomżyński umieścili herb i flagę na właściwych im miejscach.

Z kolei przemówienia wygłosili:
Ks. Kanonik Marian Mieczkowski: „zostałem poproszony o krótką wypowiedź nt. związków Świętego Wawrzyńca z naszą ziemią. Szanowni Państwo, postać Świętego Wawrzyńca umieszczona w herbie powiatu łomżyńskiego jest tą postacią, z którą nasi praojcowie spotkali się jako ze swoim patronem, od tych, którzy przynieśli na tę ziemię Ewangelię Chrystusową. Z pewnością kościół na wzgórzu świętego Wawrzyńca jest najstarszy na naszej ziemi. Nie będziemy się spierać, z którego wieku on pochodzi, możemy się tylko zastanowić, czy 1000-letnia historia chrześcijaństwa na tej ziemi ma z pewnością te korzenie, które zawarte są w Ewangelii Chrystusowej. Święty Wawrzyniec to męczennik z III wieku. Nie wiele wiemy na jego temat. Możemy wyczytać mnóstwo legend. Natomiast to, co z pewnością jest tym źródłem, to to, że był bliskim współpracownikiem Papieża Sykstusa II, który w połowie III wieku sprawował funkcję Piotra ówczesnych czasów i podczas prześladowań w tamtych czasach poniósł męczeńską śmierć. Był on bliskim współpracownikiem, ponieważ powierzył zarząd dobrami kościelnymi, nie były to jakieś wielkie dobra, ale i również powierzył mu opiekę nad ubogimi. Gdy Święty Wawrzyniec znalazł się w rękach swoich przyszłych katów, dochodzili oni gdzie znajdują się te jego dobra i wtedy przyprowadził on swoich podopiecznych, ludzi ubogich i wskazał, że tymi dobrami on zawiaduje, ma je w swojej pieczy. Dlatego też Święty Wawrzyniec ma charakterystyczny atrybut – kratę – bowiem został zamęczony na rozżarzonej kracie. Był on w średniowieczu patronem całego szeregu grup ludzi: np. piekarzy, kucharzy, bibliotekarzy – jego atrybutem jest również księga, a także patronem ludzi chodzących po górach.
Musiał on być bardzo bliski osobom, którzy na naszą ziemię przynieśli Ewangelię. Pan Starosta wspomniał, że tym który przyniósł na ziemię łomżyńską Ewangelię był Święty Brunon z Kwerfurtu, który łączył dwa sąsiednie narody: naród niemiecki i polski. Tenże Święty wg miejscowej tradycji był naśladowcą i kontynuatorem Świętego Wojciecha i wyruszył ze swoją ostatnią misją ewangelizacyjną, za którą otrzymał palmę męczeństwa, by nawracać Jaćwingów. Trasa wiodąca na tę misję mogła wieść i przez nasze ziemie. Do miejsca gdzie poniósł śmierć męczeńską pretenduje chociażby i Giżycko, gdzie na początku ubiegłego wieku tamtejszy kościół wystawiał kopiec, który miał upamiętniać miejsce tegoż męczeństwa. Na marginesie dodam, że w związku ze zbliżającą się 1000-letnią rocznicą śmierci Świętego Brunona z Kwerfurtu podjęto starania o wspólne obchody tej rocznicy z Kościołem Niemieckim. Źródła dziejów Świętego Brunona istotnie wskazują na północne Mazowsze jako na miejsce jego wyprawy i na Jaćwingów jako na cel tej wyprawy. Święty, o którym wspomina kronikarz, że został hojnie obdarowany przez Bolesława Chrobrego przekazywał te bogactwa na budowę kościołów. Tradycja mówiąca o działalności Świętego Brunona w Łomży ma uzasadnienie we wczesnych wezwaniach pierwszych łomżyńskich kościołów. Tutaj dochodzimy do związku Świętego Wawrzyńca ze Świętym Brunonem. Otóż były to bardzo bliskie związki, ponieważ Święty Brunon był ogromnym trucicielem Świętego Wawrzyńca, którego wielkim trucicielem był również Cesarz Otton I, który w dniu Świętego Wawrzyńca wygrał bitwę pod Lechem, gdzie pokonał Madziarów, ówczesne zagrożenie dla całej Środkowej Europy. Miał również związki z Henrykiem II, który to Świętemu Wawrzyńcowi zadedykował Katedrę w Bambergu. Jak wiemy Święty Brunon korespondował z królem Henrykiem II. Listy są pięknym świadectwem umiłowania naszego kraju przez człowieka, który bądź co bądź był cudzoziemcem. Wezwanie Świętego Wawrzyńca należy do najstarszych wezwań z okresu chrystianizacji ziem Polski. Początki pierwszych łomżyńskich kościołów, jeżeli odnosimy się do czasów podbojów Mazowsza z okresu Mieszka I, który krzewił zarówno kulty Świętego Wawrzyńca jak i kult Świętego Piotra. Na Starej Łomży, gdzie możemy obejrzeć fragmenty fundamentów Kościoła Świętego Wawrzyńca, istniał również w pobliżu Kościół Świętego Piotra – do lat pięćdziesiątych – wybudowania w tym miejscu przepompowni, można było zobaczyć świadczące o tym miejscu ruiny. Chociażby nasz król Bolesław Krzywousty czcił Świętego Wawrzyńca, ponieważ w tym dniu odniósł zwycięstwo nad pogańskimi Pomorzanami pod Nakłem. Po śmierci Świętego Brunona, wg historyków Kościół Polski przechodził kryzys. Nie znamy nawet miejsca pochówku Świętego. Nie ulega wątpliwości, że kult wybitnego intelektualisty jakim był Święty Brunon jest jak najbardziej godny krzewienia w dzisiejszych czasach. Łomża ma podstawy by przyznawać się doń, jednak pewnych danych źródłowych potwierdzających obecność Świętego Brunona na naszej ziemi nie ma. Natomiast myślę, że bardzo dobrze się stało, iż Starostwo Powiatowe podjęło starania, aby właśnie upamiętnić w swoim herbie Świętego Wawrzyńca, który jest patronem pierwszej łomżyńskiej parafii. Pan Starosta wspomniał o figurze wykonanej przez ludowego artystę, która jest umieszczona w muzeum Północno-Mzowieckim, która niestety obecnie jest bardzo zniszczona. Chciałbym dodać, że parafia po nowej lokalizacji – przeniesieniu ze Starej Łomży na Popową Górę – mniej więcej obecne miejsce Kościoła Ojców Kapucynów, również w swoim tytule, nie na pierwszym miejscu, ale po ‘rozesłaniu apostołów’ nosiła tytuł ‘Świętego Wawrzyńca. Natomiast po przeniesieniu parafii do obecnej Katedry, został ten tytuł zagubiony, ale w ołtarzu głównym do roku 1959 w Łomżyńskiej Katedrze jedną z głównych figur była figura Świętego Wawrzyńca. Dlatego jeszcze raz wyrażam gratulacje dla Starostwa, które podjęło trud dogrzebania się najstarszej tradycji, umieszczonej w naszym herbie. Słuchając wystąpienia Pana Starosty dopatrzyłem się takiej analogii, że Święty Wawrzyniec, który poniósł męczeńską śmierć, oczywiście za Chrystusa – w imię wiary, może stanowić analogię do naszych męczeńskich dziejów tej ziemi. Dziękuję bardzo za uwagę”.

Pani Wiesława Szymańska – Konserwator Zabytków: Nawiążę do wypowiedzi ks. proboszcza Mariana Mieczkowskiego, który pięknie przybliżył postać Świętego Wawrzyńca, ja natomiast z racji zawodu, chcę powiedzieć o samym wzgórzu Świętego Wawrzyńca. Jest to niewielkie wzgórze położne tuż obok grodziska, które w zasadzie jest wszystkim znane w Łomży, a popularnie znane jest pod nazwą górą Królowej Bony. Wzgórze te jest od samego początku związane z funkcjonowaniem grodu w Starej Łomży. Ta nierozerwalność wzgórza Świętego Wawrzyńca i grodziska funkcjonuje do dziś. W XI wieku powstała sieć grodów wzdłuż Narwi, które miały charakter obronny. Łomża i te tereny były terenami granicznymi, wobec czego były narażone na najazdy Jaćwingów, Litwinów i Prusów. Wraz z powstaniem grodu powstał kościół założony przez kapłanów związanych z Świętym Brunonem. Kościół ten powstał na cmentarzysku w X – XI wieku, krył on pod fundamentami pierwsze pochówki. Gród w Łomży został zniszczony przez najazdy litewskie. W roku 1375, kiedy doszło do podpisania ustawy w Krewie, doszło w zasadzie do uspokojenia przygranicznych walk, wybudowano kościół murowany. Powstał niewątpliwie pierwszy kościół murowany na tym terenie. Był on wykonany w stylu gotyckim, pokryty czerwoną dachówką i był najważniejszym w tamtym okresie. W 1410 roku kościół na popowej górze stał się kościołem parafialnym, jego znaczenie uległo zmniejszeniu, po prostu popadał w ruinę. Definitywnie został rozebrany w 1765 roku, a z cegły rozbiórkowej został wybudowany między innymi Kościół Ojców Kapucynów. Te informacje zamykają się w materiałach źródłowych. W roku 1983/84 roku – za czasów województwa łomżyńskiego zostały podjęte badania archeologiczne – sondażowe. Miały one na celu uzyskanie informacji czy rzeczywiście zachowały się ślady pierwszego murowanego kościoła gotyckiego. Ukazały one bardzo dużo. Natrafiano na 134 pochówki, które w części wychodziły poza obręb kościoła. Były one ułożone w sposób przypadkowy – nieorientowany. Odnaleziono bardzo dużo ułożonych warstw pochówków, które były wykonywane do około XVIII wieku. Wśród szkieletów ludzkich znaleziono bardzo dużo ceramiki średniowiecznej, kości zwierząt, fragmenty dachówek, nawet w dwóch grobach znaleziono kawałki szkła witrażowego. W 2000 roku w związku z obchodami w Łomży związanymi z 1000-leciem chrześcijaństwa na tych ziemiach badaniami objęto cały teren funkcjonowania kościoła, które potwierdziły dane z wcześniejszych badań sondażowych. Czyli, że pochówki były realizowane do około XVIII wieku, że kościół był murowany itd., ale również dowiedzieliśmy się, iż kościół miał kształt prostokąta o wymiarach 13 na 28 metrów. Odkryto również maleńką zakrystię, gdzie natrafiono na podsadzkę wykonaną z materiału ceramicznego. W 2004 roku w Muzeum Północno-Mazowieckim zaprezentowano wystawę poświęconą przeprowadzonym wykopaliskom, gdzie zaprezentowano wiele znalezisk.
Wzgórze Świętego Wawrzyńca jest niewątpliwie miejscem, które od dzisiejszego dnia zyskuje na znaczeniu. Łączy ono tradycję początków chrześcijaństwa, a nawet pierwotnie pogańską z dniem dzisiejszym, ale także i z przyszłością. W 2000 roku padł pomysł, aby wzgórze po wykopaliskach w części udostępnić dla zwiedzających, co zostało zrealizowane, ponieważ Pan Starosta wywiązał się ze zobowiązań ustnych i wykonał dojście do tego wzgórza do samych fundamentów kościoła. Starliśmy się zabezpieczyć te fundamenty, aby stanowiły one wartość turystyczną i edukacyjną. Na dzień dzisiejszy jeszcze nie udało nam się tego dokonać, jednak po dzisiejszej sesji, po tym, kiedy Święty Wawrzyniec stał się patronem, dołożymy wszelkich starań, także finansowych, po to, żeby to wzgórze nie stanowiło jedynie naszego dziedzictwa kulturowego, ale żeby było miejscem, które wpisuje się w dzisiejszą rzeczywistość.

W dalszej części obrad przemówienia wygłosili:
Pani Janina Jalińska – Przewodnicząca Rady Rejonu Daugavpils: Szanowni Księża Biskupi, Szanowni Państwo. Dzień dzisiejszy jest dniem nadzwyczajnym i historycznym dla powiatu łomżyńskiego, ponieważ na uroczystej sesji Rady Powiatu Łomżyńskiego została podjęta uchwała w sprawie ustanowienia herbu i flagi powiatu. Jestem zaszczycona tym, że jestem tutaj razem z Wami, z naszymi przyjaciółmi, biorąc udział w uroczystości nadania i poświęcenia herbu i flagi. Wasze święto jest również świętem dla nas, bowiem już od dłuższego czasu jesteśmy owocnie współpracującymi partnerami. Gorąco pozdrawiam wszystkich tu obecnych i składam najserdeczniejsze życzenia, żeby ten herb i ta flaga mogły zawsze jednoczyć mieszkańców powiatu ku wspólnemu dążeniu do osiągnięcia korzystnych celów i wartości. Symbole nabywają potężnej siły, gdy budzą uczucia i patriotyzm. Nasz rejon – Daugavpils nie ma takich symboli, mam nadzieję, że taki czas nastąpi. Dlatego pragnę w dniu dzisiejszym przekazać Państwu flagę łotewską – święty symbol naszego państwa.

Z kolei nastąpiło wręczenie władzom samorządu łomżyńskiego flagi łotewskiej.

Pani Annelisa Apfelbock – Wicestarosta Powiatu Dingolfing-Landau (tłumaczył ks. Sławomir Śledziewski): Czcigodni Księżą Biskupi, Czcigodni Goście. Bardzo ucieszyliśmy się na tę uroczystą sesję. Było to dla nas dowodem wielkiego uznania współpracy i jednocześnie wielkiego szacunku. Szczególnie chciałabym serdecznie pozdrowić wszystkich tutaj zebranych od Pana Starosty – Heinricha Trappa, którego dziś zastępuję. Od czasu podpisania umowy o współpracy minęło 7 lat – ponieważ było to w 1999 roku. W tym czasie nawiązaliśmy wiele kontaktów, które przerodziły się w przyjaźnie i kontakty, i które z pewnością będą rozwijać się nadal. Oczywiście dla Was jest to wielki dzień, ponieważ została poświęcona flaga i herb. Jest to też dzień uznania wymiaru samorządowego – poprzez nadanie flagi i herbu. Szczególnie od tego czasu, kiedy powstały na nowo powiaty. Flaga jest wielkim symbolem, bowiem wymaga od ludzi szacunku i uznania, w związku z tym wymaga to od nas docenienia. Wymiar samorządowy dokonuje się w taki sposób, że poprzez nasze małe wspólnoty docieramy do województwa, a następnie na samą górę – do władz rządowych. Kiedy obserwujemy dzisiejszy świat, wielkich gigantów i koncernów, szczególnie istotne jest to, aby zaczynać od takich małych struktur, jakie mamy tu na miejscu. Należy stwierdzić, że wójtowie, jak również radni są ludźmi ogólnodostępnymi i to dzięki nim można się komunikować i coś osiągnąć. Chciałabym powiedzieć o jednym przykładzie. Mianowicie drewno u nas w Bawarii stało się bardzo drogie, ponieważ odpady z tego drewna stały się istotne. Aby rozjaśnić Państwu ten przykład dodam, że te odpady drewna są składowane i pomniejszane i wykorzystywane jako nośnik energii, ponieważ inne nośniki energii są bardzo drogie. Stanowi to przykład tego, że z pozoru małoistotne elementy w pewnym momencie stają się bardzo ważne w naszym codziennym życiu, przy wykorzystaniu dostępnej techniki. I ten drobny element, o którym wspomniałam został właśnie wykorzystany na szczeblu lokalnym, przez małe społeczności, a nie przez wielkie koncerny. W tym wymiarze należy stwierdzić, że dziś samorządy są bardzo ważne, ponieważ powinny same decydować o tym, w jaki sposób zostaną wykorzystaną pieniądze jakie im się należą, bowiem to one najlepiej wiedzą gdzie powinny trafić środki. Jeszcze chciałabym dodać kilka słów o naszej współpracy. Jestem po raz piąty w Łomży. Kiedy dostałam zaproszenie bardzo się ucieszyłam, że będę mogła tutaj przyjechać. Za każdym razem jak wracam do domu to opowiadam mojemu mężowi o swoich przeżyciach, a on stwierdza, że tam gdzie byłam musi być bardzo pięknie – po tym co ode mnie usłyszał. W związku z dzisiejszą uroczystością życzę wszystkim wszystkiego najlepszego. Jako symbol przyjaźni i łączności chciałabym przekazać na ręce Pana Starosty flagę naszego powiatu jak i talerz z cyny, na którym są ukazane wszystkie nasze gminy. Wszystkiego najlepszego.

Następnie po zaprezentowaniu wymiarów flagi powiatu Dingolfing-Landau głos zabrał Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji

Pan Jarosław Zieliński: J.E. Księże Biskupi, Drodzy Kapłani, Koledzy Posłowie, Panie Starosto, Panie Przewodniczący Rady Powiatu Łomżyńskiego wraz z Paniami i Panami Radnymi, Panie Prezydencie, Wszyscy Zgromadzeni. Chciałbym w pierwszej kolejności, nie tylko jako członek kierownictwa MSWiA, ale jako poseł tej ziemi, pełnomocnik rządu ds. samorządu terytorialnego, ucieszyć się razem z Państwem, że możemy wspólnie przeżywać tę niepowtarzalną i wyjątkową chwile, w której społeczność powiatu łomżyńskiego przyjmuje znaki identyfikacji miejsca zamieszkania. Bowiem tyle znaczą te ważne dzisiaj przyjęte i poświęcone a tym samym uświęcone symbole. Gromadzimy się wokół znaków, ale i w istocie rzeczy gromadzimy się wokół wartości, które te symbole przywołują. Zwróciłbym uwagę, że herb i flaga powiatu łomżyńskiego przywołują trzy tradycje powiązane ze sobą bardzo mocno. Tradycję regionalną połuorzeł mazowiecki, ale tradycja regionalna mocno wpisana w dzieje państwa polskiego, dzieje narodu, więc przywołuje dzieje państwa polskiego i dzieje narodu. Natomiast tradycja religijna – którą symbolizuje Święty Wawrzyniec. Pamiętamy, że historia państwa polskiego od wieków była ściśle powiązana z historią Kościoła, a wartości religijne były ściśle powiązane z wartościami patriotycznymi. Niezwykle ważne jest, że dziś w czasach globalizacji, unifikacji kultury i obyczajów, przepływu ludzi, idei, myśli, właśnie powiat łomżyński identyfikuje się z tymi wartościami, które przedstawia herb i flaga powiatu łomżyńskiego. Chciałbym twórcom tej koncepcji serdecznie podziękować. Jednocześnie chciałbym wyrazić słowa uznania dla mieszkańców ziemi łomżyńskiej i tym współczesnym i tym, którzy żyli tu przed wiekami, ponieważ nic nie wyrasta z nikąd, nic nie bierze się z niczego. To, że Państwo potrafiliście przywołać takie wartości, taki symbol przywołać, to jest wynik tradycji, wartości i historii, które były tutaj pielęgnowane. Jako były Wiceminister Edukacji i Nauki, chciałbym poprosić nauczycieli, wychowawców, rodziców, aby w tych trudnych czasach, gdy są zagrożone takie wartości, upowszechnić wśród młodzieży to, co symbolizuje godło i flaga powiatu łomżyńskiego, żeby młodzi ludzie potrafili się identyfikować z tymi symbolami, żeby potrafili wpisywać się poprzez myślenie o tych wartościach w ciąg dziejów, który jest długi i uczy mądrości oraz pokory. Wszystkiego dobrego.

Na zakończenie, jako przedstawiciel wójtów i burmistrzów powiatu łomżyńskiego, głos zabrał Kazimierz Dąbkowski – Wójt Gminy Łomża, który stwierdził: J.E. Księże Biskupi, Szanowni, Dostojni, Wyjątkowi Goście. „Powiat gminami stoi”, ktoś tak powiedział. Padło tutaj z ust przedstawicielki zaprzyjaźnionego powiatu pewne nawiązanie do szczebla podstawowego, który jest na tej pierwszej linii frontu. My wszyscy, jako przedstawiciele najniższego szczebla samorządów, jednoczymy się w tym powiecie i chcemy wszyscy od siebie złożyć, jako samorządowcy najniższego szczebla samorządowi szczebla powiatowego ten skromny upominek, żaby przypominać, iż jesteśmy wszyscy jedno.

Po wręczeniu upominku przez wójtów i burmistrzów Przewodniczący Rady Powiatu odczytał pismo skierowane przez Jana Szafrańca – Senatora RP (kopia pisma w załączeniu).

Anna Archacka: pragnę poinformować, że dzisiejszą uroczystość uświetni swoimi koncertami młodzież skupiona przy Regionalnym Ośrodku Kultury, są to dwa zespoły: „Mezoforte” i „Rodzeństwo Lewiarzy”. Zapraszamy również Państwa do obejrzenia okolicznościowej wystawy „Natura i historia ziemi łomżyńskiej”. Wystawa podkreśla walory przyrodnicze, tradycję chrześcijańską regionu oraz pochodzenie symboli opisanych w herbie powiatu łomżyńskiego. Została ona przygotowana przez pracowników Muzeum Przyrody w Drozdowie. Serdecznie Zapraszamy.

Następnie po zakończeniu koncertu i obejrzeniu przez zgromadzonych okolicznościowej wystawy Przewodniczący – Henryk Kłosiński zaprosił wszystkich na poczęstunek oraz prosił o wpisywanie się do księgi pamiątkowej, po czym zamknął obrady XXXVIII – uroczystej Sesji Rady Powiatu Łomżyńskiego.


Przewodniczący Rady

Henryk Kłosiński
Protokół sporządził:

Marcin Pieńkowski