W czwartek 17 lutego 2022 r. Dyrektor Instytutu Pileckiego dr hab. Magdalena Gawin zaprosiła przedstawicieli samorządów lokalnych na wydarzenie im dedykowane w ramach programu "Zawołani po imieniu". Wzięli w nim udział reprezentanci powiatów oraz gmin wiejskich i miejskich, na terenie których upamiętniono już osoby, które za pomoc Polakom pochodzenia żydowskiego zostały zamordowane przez niemieckiego okupanta. Program został uruchomiony w marcu 2019 roku. W tym czasie wydobyto z zapomnienia 23 takie wydarzenia, upamiętniając z imienia i nazwiska 53 Polaków ratujących 110 Żydów.
Na naszym terenie upamiętniony został Antoni Kenigsman z Mikołajek (gm. Łomża), który ukrywał trójkę Żydów (łomżyńskiego kupca Całkę i dwójkę nastolatków). Wszyscy zostali zamordowani w maju 1942 roku. Uroczystość miała miejsce 2 lipca 2021 r. (https://powiatlomzynski.pl/index.php?wiad=3632). Na pamiątkę tego wydarzenia Wójt Gminy Łomża Piotr Kłys przekazał Dyrektor Instytutu pamiątkowe zdjęcie.
Dyrektor Instytutu Pileckiego dr hab. Magdalena Gawin w swoim wystąpieniu mówiła o roli samorządowców jako "depozytariuszy pamięci", współpracy, bez której program by się nie powiódł. Pani Dyrektor podkreślała też wielokrotnie, że polskość jest wartością, o którą trzeba nieustannie dbać. Mówiła: "To co jest wartością upamiętnień, zwróćcie na to uwagę, tam nie było żadnej nienawiści, żadnej złości. Jeśli może się kumulować w świecie jakieś dobro, które jest naprawdę w świecie ważne, to ja byłam świadkiem, że ono tam występuje i jest. (...) Zrobiliśmy ogromny postęp jako Polska, bo upamiętniliśmy ludzi w zgodzie z prawdą, odważnie i mądrze."
Senator RP Maria Koc mówiła "Zawsze musimy przypominać, że każde życie ludzkie jest bezcenne, każde życie ludzkie zasługuje na najwyższy szacunek i po to jest też projekt ZAWOŁANI PO IMIENIU".
Wydarzenie składało się z części konferencyjnej, warsztatów i zwiedzania wystawy. W części warsztatowej samorządowcy zastanawiali się nad działaniami, które mogą podejmować we własnym zakresie i we współpracy z Instytutem Pileckiego, aby dokonane na ich terenie upamiętnienie nie pozostało tylko jednorazowym wydarzeniem.
W podsumowaniu warsztatów zgromadzonych samorządowców reprezentowała Wicestarosta Łomżyński Maria Dziekońska, która przedstawiła pomysły i przykładowe działania na utrwalenie poszczególnych historii w świadomości społecznej.
Na koniec wydarzenia uczestnicy przejechali do Domu Bez Kantów, w którym prezentowana jest wystawa "Zawołani po imieniu".
Było to bardzo ważne wydarzenie, będące próbą znalezienia wspólnej płaszczyzny do współczesnego - rzetelnego prezentowania historii, odpowiadającego trudnym uwarunkowaniom europejskim i światowym.
