W przededniu Narodowego Święta Niepodległości w Muzeum Przyrody – Dworze Lutosławskich w Drozdowie - instytucji kultury Powiatu Łomżyńskiego odbyła się prelekcja Prezesa Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego dra Marcina Schirmera - „Polscy ziemianie w obronie ojczyzny podczas wojny z bolszewikami 1919–1921”, połączona z prezentacją książki o tym samym tytule. Spotkanie poprowadził kustosz Muzeum Przyrody – Dwór Lutosławskich w Drozdowie Tomasz Szymański.
Publikacja stanowi zapis udziału ziemiaństwa w starciach z bolszewikami. Materiał ilustracyjny, w dużej mierze dotąd niepublikowany, pochodzi zarówno z archiwów państwowych, jak i z zasobów prywatnych.
Dyrektor Muzeum Przyrody – Dwór Lutosławskich w Drozdowie Ewa Sznejder witając w gościnnych progach jednostki zaznaczyła, że: „Spotykamy się tutaj, jest to w zasadzie zakończenie naszej akcji, zadania finansowanego z Funduszu Patriotycznego Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej, jest to zadanie «Polski ziemianin w służbie narodu - etos i wartości.» Przez kilka miesięcy mówiliśmy o wkładzie ziemian w budowę tej niepodległej Polski. Dzisiaj również do tego nawiążemy. Ostatnim efektem będzie wydanie publikacji «Koniec świata Lutosławskich» bardzo wyczekiwanej i niedostępnej na rynku Marii Niklewiczowej «Pan Roman» - wspomnienie o Romanie Dmowskim.”
Wicestarosta Łomżyński Maria Dziekońska podkreśliła wagę historyczną publikacji: „Ta publikacja jest bardzo dla nas istotna i ważna ponieważ właśnie Lutosławscy, między innymi, zapisali się oddając swoje życie. Mowa tu o Józefie i Marianie Lutosławskich, którzy 5 września 1918 roku zostali rozstrzelani przez bolszewików w Moskwie, kładąc na ołtarzu swoje zdolności, młodość, ale też przyszłość rodzin. To w końcu przecież syn Józefa - Witold Lutosławski przyszły kompozytor, na pewno tę drogę miał dużo trudniejszą do osiągnięcia wyżyn tej swojej artystycznej kariery. Ale też jest to rodzina Bolechowskich z Kownat - Bolesław Bolechowski, który został w początkach sierpnia 1920 roku wywiezionych przez bolszewików właśnie na Ural. Stamtąd wrócił schorowany i próbował odbudować ten majątek w Kownatach który został zniszczony. (…) Więc tych historii tylko na Ziemi Łomżyńskiej jest bardzo wiele i dlatego jesteśmy wdzięczni panu Prezesowi, że podjął się tego trudu ich zgłębienia.”
Dr Marcin Schirmer podczas swojej prelekcji mówił: „Początkowo miał to być album ze wstępem, ale w trakcie tekst zaczął się rozrastać. Już po ukazaniu się książki otrzymałem kolejne ciekawe materiały, tak więc są szanse na jej drugie poszerzone wydanie (…) Książka powstała, aby udokumentować wkład ziemiaństwa w odzyskanie przez Polskę niepodległości oraz podkreślić jego znaczenie w przełomowych dla Polski chwilach bowiem mało kto zdawał sobie sprawę z tego, jaką rolę odegrała w tym wydarzeniu klasa ziemiańska."
Spotkanie zakończyło się licznymi pytaniami i dyskusją o mieszkańcach Ziemi Łomżyńskiej.
Wydarzenie dofinansowano ze środków Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego J. Paderewskiego w ramach Funduszu Patriotycznego.
