W poniedziałkowej Konferencji 19 września 2022 r. w Starostwie Powiatowym w Łomży wzięli udział uznani specjaliści, nauczyciele, pedagodzy, psycholodzy ze szkół z obszaru działania Powiatu Łomżyńskiego, pracownicy ośrodków pomocy społecznej, interwencji kryzysowej oraz instytucji współpracujących.
Maria Dziekońska Wicestarosta Łomżyński otwierając konferencję mówiła do zgromadzonych: „Dzisiaj poruszamy temat osób, które targnęły się na swoje życie. Wciąż nie potrafimy o tym rozmawiać w codziennych relacjach. To nie dziwi, ponieważ jest to niezwykle trudny i traumatyczny temat. Mimo rozwoju społeczeństwa, liczba samobójstw w ciągu ostatnich 20 lat nie uległa zmniejszeniu - wręcz przeciwnie - wzrosła o 5% w skali kraju, natomiast liczba prób samobójczych w ciągu minionych 10 lat wzrosła aż o 40%. Skala problemu narasta. Poziom ten alarmuje i zmusza do intensyfikacji działań wszystkich z nas, tak jak tutaj jesteśmy, jak pracujemy. Najwięcej samobójstw w Polsce od lat notuje się w grupie wiekowej 55-59 lat, natomiast liczba prób samobójczych zatrważająco wzrosła wśród nastolatków do 18 roku życia - wśród dziewcząt odnotowano w 2021 roku wzrost o 101 %. Dnia 10 września 2022 r. przypada 19. Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom, spotykamy się dzisiaj 19 września po to by podjąć działania, które w przyszłości pomogą zarówno pedagogom jak i samym osobom zainteresowanym, które znajdują się w ciężkiej sytuacji życiowej, żeby podjęły działania które doprowadzą do wyjścia z tego ciężkiego momentu w swoim życiu. (...) Szanowni Państwo, spotykamy się we wrześniu, ponieważ w tym miesiącu jest najwięcej samobójstw, jak i w poniedziałek – dzień tygodnia w którym popełnianych jest ich najwięcej”.
Pierwszy wykład pt.: „Umysł powiódł ciało na skraj urwiska. Jeśli mnie kochasz – rzekł umysł, zrób krok w ciszę. Jeśli mnie kochasz – odparło ciało, odwróć się i żyj.”, wygłosiła dr n. med. Sylwia Szymańska - Psycholog Kliniczny w Centrum Zdrowia Psychicznego w Szpitalu Wojewódzkim w Łomży. Pani Sylwia Szymańska ukończyła psychologię na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Pracowała m.in. w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, Klinice Psychiatrii, Stresu Bojowego i Psychotraumatologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie. Laureatka Buzdyganów 2016 - nagrody przyznawanej przez miesięcznik „Polska Zbrojna" ludziom szczególnie zasłużonym dla polskich sił zbrojnych. Autorka wielu książek i artykułów.
W niezwykle przejmującym ale i inspirującym wykładzie mówiła, iż Polska należy do krajów o częstości samobójstw przewyższającej średnią światową i europejską. Między 2013 a 2021 r. w Polsce 4 krotnie zwiększyła się liczba prób samobójczych podejmowanych przez dzieci i młodzież w grupie wiekowej 13-18 lat. Omówiła także czynniki, które wpływają na podjęcie próby samobójczej. Ryzyko samobójstwa jest stosunkowo wysokie u osób z zaburzeniami psychicznymi i zachowania, w tym u osób z depresją. Chociaż kobiety częściej chorują na depresję, to próby samobójcze częstsze są wśród mężczyzn. Sytuacja osobista, zawodowa czy społeczna to czynniki demograficzne, które także zwiększają prawdopodobieństwo targnięcia się na swoje życie. W swojej prezentacji wskazała także na co należy zwrócić uwagę przy obserwacji osób po próbie samobójczej. Pytanie, które zawsze warto zadać pacjentowi: „Co w danej chwili powstrzymuje cię przed odebraniem sobie życia?” Odpowiedź w stylu „Bo to przysporzyłoby bólu moim rodzicom, moim dzieciom itp.” należy przyjąć za dobry znak. Zawsze należy traktować poważnie ryzyko samobójstwa. W momencie popełniania czynu zawsze występują pewne elementy zniekształcenia rzeczywistości, w tym przekonanie, że osoba pragnąca śmierci dla nikogo nie jest ważna. Osoba, która dokonała próby samobójczej nadal jest podatna na kolejne próby, dopóki nie zrozumiemy powodów podjęcia tej pierwszej. Na koniec omówiła indywidualne przypadki pacjentów, z którymi pracuje na co dzień. Dr n. med. Sylwia Szymańska poinfomowała, że Cendtrum Zdrowia Psychicznego jest krótki czas oczekiwania na udzielenie pomocy – osoba, która zgłosi problemy, jest przyjmowana w ciągu 2 dni roboczych.
Kolejny wykład pt.: "Problem samobójstw wśród osób uzależnionych”, wygłosiła Renata Szymańska Psycholog, Specjalista psychoterapii uzależnień - Dyrektor Wojewódzkiego Ośrodka Profilaktyki i Terapii Uzależnień w Łomży. Pani Renata Szymańska ukończyła studia wyższe magisterskie na kierunkach: psychologia oraz zarządzanie i marketing. Ukończyła również liczne kursy zawodowe oraz szkolenia podnoszące kwalifikacje zawodowe osób pracujących w lecznictwie odwykowym. W Wojewódzkim Ośrodku Profilaktyki i Terapii Uzależnień w Łomży pracuje od 1992 r. a od 2017 r. jako jego Dyrektor.
W swoim wykładzie przedstawiła problematykę samobójstw wśród osób uzależnionych zarówno od alkoholu, środków psychoaktywnych, jak i uzależnień behavioralnych, bowiem ryzyko dokonania tego czynu jest znacznie większe wśród osób uzależnionych, niż w populacji ogólnej. Pacjenci z rozpoznaniem uzależnienia od alkoholu są obciążeni 60-120 razy większym ryzykiem samobójstwa niż osoby bez żadnych zaburzeń psychicznych. W badaniach przeprowadzonych wśród pacjentów leczonych z powodu uzależnienia od alkoholu w polskich ośrodkach terapeutycznych wykazano, że 14-43 % próbowało w przeszłości popełnić samobójstwo. Samo upojenie alkoholowe, niezależnie od obecności lub braku objawów uzależnienia, zwiększa ryzyko samobójstwa aż 90-krotnie. Pani Dyrektor omówiła także jak wygląda proces terapii z osobami uzależnionymi. Jednym z rodzajów motywacji do podjęcia leczenia są straty, których doświadczają osoby uzależnione w wyniku nałogu. Ponadto potrzebują one wsparcia psychologicznego, pomocy w powrocie na rynek pracy, a także wsparcia społecznego (np. poprzez grupy wsparcia). Na koniec podkreśliła, że w praktyce niemal każdy z nas poprzez odpowiednio poprowadzoną rozmowę z osobą w kryzysie samobójczym może uratować jej życie – praktyczne porady na temat prowadzenia takich rozmów można znaleźć na stronie internetowej projektu „Życie warte jest rozmowy” prowadzonego przez Polskie Towarzystwo Suicydologiczne.
Ostatni z wykładów dotyczył zjawiska samobójstw dzieci i młodzieży, który wygłosiła Magdalena Kołakowska Psycholog w Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej nr 1 w Łomży. Ukończyła ona psychologię w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie na specjalności psychologia kliniczna z neuropsychologią. Na co dzień związana jest z Poradnią Psychologiczno - Pedagogiczną nr 1, gdzie przeprowadza diagnozy psychologiczne dzieci i młodzieży, konsultacje dydaktyczne i wychowawcze oraz porady dla rodziców i opiekunów prawnych.
Wykład rozpoczął się filmem w ramach kampanii społecznej pt.: „Mnie to dotyczy”, której celem jest zwrócenie uwagi na problem rosnącej liczby prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży, a także uświadomienie, że każdy z nas może przyczynić się do powstrzymania plagi samobójstw. Podczas wykładu Pani Psycholog mówiła o motywacji zachowani samobójczych, czynnikach ryzyka, wpływie współczesnego otoczenia, jakie są objawy kryzysu, jak reagować i jakie są sygnały ostrzegawcze. Według danych Komendy Głównej Policji każdego dnia w Polsce 15 osób odbiera sobie życie. Na każdą 28-osobową klasę przypada średnio dwóch uczniów po próbie samobójczej. Każde samobójstwo i próba samobójcza wpływa nawet na 20 osób z najbliższego otoczenia. W 2021 roku o blisko 50% (w stosunku do 2020 roku) wzrosła liczba prób samobójczych wśród osób do 18 roku życia. Do głównych motywatorów tych zachowań w tej grupie wiekowej należą: przemoc psychiczna, fizyczna, seksualna, rówieśnicza, zaniedbanie emocjonalne, bagatelizowanie problemów przez rodziców i opiekunów, poczucie samotności czy poczucie beznadziejności. Psycholog zwróciła uwagę na jeden niezwykle ważny czynnik ryzyka - rodzina. Bardzo często rodzice nie umieją rozmawiać ze swoimi dziećmi. Często prowadzą monolog, a nie rozmawiają. My dorośli, zdarza się, że bagatelizujemy problemy dzieci i młodzieży, traktując ich problemy jako błahe i nad wyraz przeżywane. Tymczasem powinniśmy wziąć pod szczególną uwagę ich wrażliwość, podatność na wpływ, niedojrzałość emocjonalną czy impulsywność. Na koniec omówione zostały objawy kryzysu, które powinny zwrócić naszą uwagę: zobojętnienie, drażliwość, napady złości, postawa wroga względem otoczenia, zniechęcenie do wcześniej lubianych czynności, nieumiejętność poradzenie sobie z krytyką, poczucie bycia niepotrzebnym czy też samookaleczanie się.
Maria Dziekońska Wicestarosta Łomżyński podsumowała Konferencję: „Słuszna powaga, którą na tej sali wyczuwa się, nie dziwi. Prelegenci pomogli nam znaleźć te czynniki, których znajomość będzie pomocna w naszym życiu prywatnym i zawodowym, na co powinniśmy zwracać uwagę. I to co przewijało się w każdym wykładzie – UWAŻNOŚĆ. Uważność na drugiego człowieka, na każdym etapie życia”.
Pani Wicestarosta podziękowała prelegentkom, które wzięły udział w Konferencji społecznie.
Konferencję prowadziła Naczelnik Wydziału Rozwoju Społeczno - Gospodarczego i Promocji Starostwa Powiatowego w Łomży Edyta Zawojska.
Wśród osób obecnych na konferencji gości byli: Agnieszka Zduńczyk Członek Zarządu Powiatu Łomżyńskiego, Elżbieta Olejniczak Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Łomży, Mariola Czarnecka Dyrektor Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej nr 1 w Łomży, Jacek Albin Nowakowski Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Łomży, Katarzyna Nita Dyrektor Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Łomży.
Partnerami wydarzenia zostali: Szpital Wojewódzki im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Łomży, Wojewódzki Ośrodek Profilaktyki i Terapii Uzależnień w Łomży, Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna nr 1 w Łomży.
Samobójstwom można zapobiegać! Uczymy się, jak udzielać pierwszej pomocy przedmedycznej, tak samo uczmy się udzielania pierwszej pomocy emocjonalnej. Ona też może uratować czyjeś życie.
Niezbędną pomoc uzyskać można w Centrum Zdrowia Psychicznego w Szpitalu Wojewódzkim im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Łomży:
- Punkt Zgłoszeniowo – Koordynacyjny nr 1: Szpital Wojewódzki w Łomży, ul. Al. Józefa Piłsudskiego 11 - tel. 86 47 33 551 w godz.8.00-18.00.
- Punkt Zgłoszeniowo – Koordynacyjny nr 2: Szpital Wojewódzki w Łomży, ul. Al. Józefa Piłsudskiego 11 - tel. 864733270 - w godz 15.00 -18.00 i 86 47 33 257 – w godz.8.00-18.00.
