Tegoroczna 11. już edycja tego wydarzenia poświęcona była zbiorowi poezji "Ballady i Romanse", jednego z naszych najwybitniejszych poetów, Adama Mickiewicza, który zapoczątkował w Polsce romantyzm.
Ogólnopolska akcja "Narodowe Czytanie", wzorem lat ubiegłych, odbywała się także w mieście Łomża. Przed siedzibą Miejskiej Biblioteki Publicznej w Łomży, pełniącej także funkcję biblioteki powiatowej, w słoneczne przedpołudnie 3 września 2022 r. słuchacze mieli przyjemność usłyszeć fragmenty wielkiego dzieła Adama Mickiewicza w interpretacji m.in: Senatora RP Marka Adama Komorowskiego, samorządowców, aktorów Teatru Lalki i Aktora, lokalnych działaczy społecznych, przedstawicieli mediów oraz uczniów łomżyńskich szkół.
Wicestarosta Łomżyński Maria Dziekońska wraz z Adamem Dąbrowskim z Polskiego Radia Białystok zaprezentowała jedną z najbardziej znanych ballad pt. „Romantyczność”. Dramat głównej bohaterki Karusi, która utraciła ukochanego. Karusia wciąż przeżywa żałobę, tęskni za Jasieńkiem, pomimo że od jego śmierci minęły dwa lata. Jej uczucie jest silniejsze niż śmierć. Ballada stanowiła również dialog pomiędzy głosem odchodzącej epoki Oświecenia, a młodym pokoleniem romantyków.
Wicestarosta Maria Dziekońska uważa, że "Akcja ta, to nie tylko powrót do lektury szkolnej. Mamy okazję, by na dobrze znane nam teksty - spojrzeć raz jeszcze. I gwarantuję, że można tam dostrzec, coś czego wcześniej nie widzieliśmy.".
Ballady i romanse zostały opublikowane w czerwcu 1822 roku w Wilnie jako główna część pierwszego tomu Poezji Adama Mickiewicza. Pisany w latach 1819–1821 cykl wierszy wyznaczył początek dziejów poezji romantycznej w Polsce, stając się dla nowej epoki jednym z najważniejszych punktów odniesienia. To zbiór nowatorski i oryginalny, a jednocześnie ujmujący naturalnością stylu i prostotą języka. Wiersze ukazują szerokie możliwości pisarskie wybitnego autora, który na tle nastrojowej przyrody wykreował fascynujący i wyjątkowy świat pełen uczuciowości, fantazji i ludowej moralności. Zbiór Mickiewiczowskich poezji rychło stał się literackim wydarzeniem, wzbudzając wielki entuzjazm wśród miłośników literatury narodowej. Do dziś wiersze tego cyklu są niezwykle popularne, a ich współczesne znaczenie dla polskiej kultury potwierdza Rok Romantyzmu Polskiego, ogłoszony w 2022 roku z okazji dwóchsetlecia wydania zbioru.
ROMANTYCZNOŚĆ
Methinks, I see... Where?
- In my mind's eyes.
Shakespeare
Zdaje mi się, że widzę... gdzie?
Przed oczyma duszy mojej.
Słuchaj, dzieweczko!
- Ona nie słucha -
To dzień biały! to miasteczko!
Przy tobie nie ma żywego ducha.
Co tam wkoło siebie chwytasz?
Kogo wołasz, z kim się witasz?
- Ona nie słucha. -
To jak martwa opoka
Nie zwróci w stronę oka,
To strzela wkoło oczyma,
To się łzami zaleje;
Coś niby chwyta, coś niby trzyma;
Rozpłacze się i zaśmieje.
"Tyżeś to w nocy? to ty, Jasieńku!
Ach! i po śmierci kocha!
Tutaj, tutaj, pomaleńku,
Czasem usłyszy macocha!
Niech sobie słyszy, już nie ma ciebie!
Już po twoim pogrzebie!
Ty już umarłeś? Ach! ja się boję!
Czego się boję mego Jasieńka?
Ach, to on! lica twoje, oczki twoje!
Twoja biała sukienka!
I sam ty biały jak chusta,
Zimny, jakie zimne dłonie!
Tutaj połóż, tu na łonie,
Przyciśnij mnie, do ust usta!
Ach, jak tam zimno musi być w grobie!
Umarłeś! tak, dwa lata!
Weź mię, ja umrę przy tobie,
Nie lubię świata.
Źle mnie w złych ludzi tłumie,
Płaczę, a oni szydzą;
Mówię, nikt nie rozumie;
Widzę, oni nie widzą!
Śród dnia przyjdź kiedy... To może we śnie?
Nie, nie... trzymam ciebie w ręku.
Gdzie znikasz, gdzie, mój Jasieńku!
Jeszcze wcześnie, jeszcze wcześnie!
Mój Boże! kur się odzywa,
Zorza błyska w okienku.
Gdzie znikłeś? ach! stój, Jasieńku!
Ja nieszczęśliwa".
Tak się dziewczyna z kochankiem pieści,
Bieży za nim, krzyczy, pada;
Na ten upadek, na głos boleści
Skupia się ludzi gromada.
"Mówcie pacierze! - krzyczy prostota -
Tu jego dusza być musi.
Jasio być musi przy swej Karusi,
On ją kochał za żywota!"
I ja to słyszę, i ja tak wierzę,
Płaczę i mówię pacierze.
"Słuchaj, dzieweczko!" - krzyknie śród zgiełku
Starzec, i na lud zawoła:
"Ufajcie memu oku i szkiełku,
Nic tu nie widzę dokoła.
Duchy karczemnej tworem gawiedzi,
W głupstwa wywarzone kuźni.
Dziewczyna duby smalone bredzi,
A gmin rozumowi bluźni".
"Dziewczyna czuje, - odpowiadam skromnie -
A gawiedź wierzy głęboko;
Czucie i wiara silniej mówi do mnie
Niż mędrca szkiełko i oko.
Martwe znasz prawdy, nieznane dla ludu,
Widzisz świat w proszku, w każdej gwiazd iskierce.
Nie znasz prawd żywych, nie obaczysz cudu!
Miej serce i patrzaj w serce!"
Osoby, które przyniosły własny egzemplarz Ballad i Romansów Adama Mickiewicza mogły oznaczyć go pamiątkową pieczęcią Narodowego Czytania.
Akcja "Narodowe Czytanie" jest organizowana przez Prezydenta RP od 2012 roku. Ma ona zachęcać do wspólnego czytania największych dzieł polskiej literatury. Jest okazją nie tylko do przypomnienia fenomenu polskiej literatury ale także do odkrywania jej na nowo.
