W środę 16 marca 2022 r. o godzinie 8.30 salę konferencyjną Starostwa Powiatowego w Łomży wypełnili uczniowie klas ósmych:
- Szkoły Podstawowej w Drozdowie;
- Szkoły Podstawowej im. Ofiar Katynia w Jeziorku;
- Szkoły Podstawowej im. ppor. dh Jadwigi Dziekońskiej w Konarzycach;
- Szkoły Podstawowej im. Zesłańców Sybiru w Olszynach;
- Szkoły Podstawowej im. Polskich Dzieci Sybiru w Szczpankowie.
O zorganizowanie lekcji wiedzy o społeczeństwie w Starostwie Powiatowym w Łomży zwrócił się Sławomir Dębek - Zastępca Dyrektora Szkoły Podstawowej im. ppor. dh Jadwigi Dziekońskiej w Konarzycach, a zarazem Wiceprzewodniczący Rady Powiatu Łomżyńskiego.
Władze Powiatu uznały, że może to stanowić doskonałą okazję do poruszenia trudnych, ale jakże ważnych, zwłaszcza w obecnym czasie, tematów. Rozszerzono, zatem formułę przygotowując szerszą debatę.
Wprowadzenie stanowił pięciominutowy film animowany "GRA o NIEPODLEGŁOŚĆ" stworzony przez Instytut Pamięci Narodowej.
Wicestarosta Łomżyński Maria Dziekońska witając przybyłych zwróciła się do młodzieży słowami "skupienie Waszej uwagi dzisiaj na poruszanych problemach jest więc dla mnie nie tylko celem, ale i wyzwaniem". Zażartowała też, że została uprzedzona "by nie wymagać zbyt dużej interakcji".
Wicestarosta poprowadziła pierwszy moduł - "NIEPODLEGŁOŚĆ jest w nas!", angażując młodzież do czynnego udziału w wydarzeniu, gdyż jak zaznaczyła nie chodzi o podanie definicji słownikowych, ale o wspólne ustalenie treści wypełniających określone pojęcia. Pierwszym z nich była sama "NIEPODLEGŁOŚĆ". Młodzież wyliczała najczęściej pojawiające się konteksty, w których pojawia się "NIEPODLEGŁOŚĆ". Reasumując wypowiedzi uczniów Wicestarosta Maria Dziekońska stwierdziła, że "NIEPODLEGŁOŚĆ jest nierozerwalnie związana z takimi pojęciami jak: WALKA O WOLNOŚĆ, NARÓD, POLSKOŚĆ. Nasz stosunek względem nich określa naszą tożsamość indywidualną i zbiorową zarazem, nas – POLAKÓW." W dalszej części wystąpienia mówiła o tożsamości, o tym, że "dokumenty potwierdzające formalnie tożsamość i obywatelstwo polskie, czyli dowód osobisty lub paszport, nie określają naszej osobistej identyfikacji", kładąc nacisk na fakcie, iż "poszukiwanie tożsamości jest jednym z najistotniejszych i najtrudniejszych zadań w ciągu całego życia człowieka". Na przygotowanej prezentacji przedstawiła również dwa konteksty budowania tożsamości – czas i kontekst społeczno-kulturowy. Wicestarosta wskazała, że "w obydwu kontekstach pojawia się RODZINA. To nasi najbliżsi kształtują nasze wczesne postrzeganie rzeczywistości. Wraz z wiekiem ulega ono zmianom. Jednakże RODZINA pozostaje już na zawsze dla nas punktem odniesienia do budowania własnej postawy, niezależnie od tego czy będzie to postawa afirmująca kultywowane przez bliskich wartości, czy stawająca w opozycji do nich.". Z uśmiechem patrzyła na podniesione w górę ręce, które były odpowiedzią na pytania: Czy znacie nazwisko rodowe Waszej Babci? A Prababci? Czy macie wiedzę dotyczącą pokolenia pradziadków? Gdzie się urodzili, wychowali, mieszkali, czy mieli rodzeństwo? Gdzie są pochowani? A może nadal żyją i macie jeszcze wyjątkową okazję zdobyć te bezcenne wiadomości i ocalić je dla przyszłych pokoleń? Prowadząca debatę podsumowała tą cześć słowami; "Posiadana wiedza o przeszłości pozwala nam się lepiej orientować w teraźniejszości. Kontekst historyczny jest konieczną tkanką dla budowania naszego światopoglądu, dla rozumienia dziejących się procesów kulturowych, społecznych i politycznych. Rozumiejąc to co wokół nas się dzieje jesteśmy w stanie dokonywać świadomych wyborów.".
Wicestarosta Maria Dziekońska w trakcie debaty odnosiła się kilkukrotnie do toczącej się wojny w Ukrainie, do wielkiej siły, która tkwi w społeczeństwach, zdolnych do stworzenia wielkich oddolnych ruchów, ratujących wielokrotnie systemy państwowe przed nikczemnym upadkiem. Wyraziła nadzieję, że tak też się stanie w Rosji, która zawalczy o prawdziwą niepodległość, jednocześnie dając ją Europie. Wicestarosta zakończyła pierwszą część zwracając się do uczestników debaty "Należymy do różnych pokoleń, przez co narracja historyczna, jest obecna w naszym życiu w odmienny sposób - inaczej ukształtowała ona życie dzieci wojny (osób, które przyszły na świat w czasie II Wojny Światowej), inaczej – życie wnuków wojny - wychowanych na opowieściach dziadków bezpośrednio w niej uczestniczących, a jeszcze inaczej - Waszego pokolenia, dowiadującego się o niej z filmów i z książek. Życzę Wam, by tak pozostało!".
W drugiej części debaty "SOLIDARNOŚĆ - DROGA DO WOLNOŚCI" Naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN dr hab. Krzysztof Sychowicz, który połączył się ze zgromadzonymi on-line, mówił o polskich tradycjach niepodległościowych, skupiając się przede wszystkim na NSZZ Solidarność. Zaznaczył, że Polacy od wieków przykładali wielką wagę do wolności i suwerenności swojego kraju. Położenie geopolityczne Rzeczypospolitej było i jest jednym z czynników wpływającym na zagrożenia dla naszej niepodległości. Jednym z najważniejszych momentów naszej historii było stworzenie "Solidarności". Dziś możemy spotkać się z opinią, że Solidarność traci na znaczeniu, ale współczesne czasy nieustannie pokazują jej wielką wartość i znaczenie. Dla mnie Solidarność to coś wielkiego i wspaniałego. – podkreślił dr hab. Krzysztof Sychowicz.
Rok 1980 był dla mnie odkryciem nieznanej historii Polski. W trakcie publicznych wystąpień i w prasie zaczęto zupełnie inaczej przedstawiać historię, jakby na nowo. Walki polsko – bolszewickie, wkład Piłsudskiego i Dmowskiego w odzyskanie niepodległości, oblicze agresji sowieckiej w 1939 roku – wszystko nabierało nowego znaczenia. Dziś jako historyk i osoba zajmująca się wnikliwą analizą, zacząłem dostrzegać desperację tamtejszych pokoleń odciętych od prawdziwej informacji, żyjących w dużo gorszych warunkach niż na Zachodzie – wspominał Naczelnik OBBH IPN w Białymstoku, dodając dalej, że Polacy jak nigdy dotąd udowodnili całemu światu i samym sobie, że naród potrafi stanąć ponad podziałami. W Solidarności pojawili się nawet członkowie PZPR, którzy widzieli w solidarnościowym zrywie prawdziwe nadzieje na niezależne związki zawodowe. Pod sztandarem Solidarności zjednoczyło się ponad 10 mln ludzi, zmiany wydawały się zatem nieuniknione. To dzięki Solidarności możemy dzisiaj czuć się w Polsce jak w domu, możemy decydować o przyszłości i pielęgnować to, co dla nas ważne.
O swoim strachu, prześladowaniu i poczuciu utraconej wolności opowiedziała z łzami w oczach, nie kryjąc wzruszenia internowana w stanie wojennym działaczka NSZZ Solidarność Teresa Aniela Steckiewicz. Była inicjatorką powstania i członkinią Zarządu Komitetu Założycielskiego w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Łomży. Wiosną 1981 roku uczestniczyła w strajku okupacyjnym w Łomżyńskich Zakładach Przemysłu Włókienniczego. Od sierpnia 1981 pełniła funkcję sekretarza Oddziału NSZZ „Solidarność” w Łomży. Kolportowała wydawane przez Związek łomżyńskie pismo „Sens”. Po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego została internowana.
Bezpieka miała nas wszystkich na listach. Każdy ruch był śledzony. Gdy przyszło do aresztowań, my byliśmy pierwsi. Przyszli o północy, zawieźli mnie na ul. Wojska Polskiego, tam spisali dane i przesłuchiwali. Razem ze mną aresztowano Halinę Seskiewicz. Zawieźli nas do zakładu karnego w Białymstoku przy ul. Kopernika, a gdy na skutek aresztowań, zabrakło miejsca, wszystkie kobiety przewieziono do Gołdapi. W budynku przerobionym na więzienie, w celach było łóżko, dwa koce i nic więcej. Gdy było zimno, trzeba było spać w ubraniu. Z jednej strony mieliśmy rzekę, z drugiej granicę rosyjską. Nie mieliśmy szans ucieczki. Tego się nie zapomina – mówiła działaczka.
Młodzież poruszyła obecność Pani Teresy i jej relacja. Z sali padały kolejne pytania - o to, jakie były warunki więzienne, jak była traktowana, czy była torturowana, jaki miała dostęp do lekarza w chorobie, co działo się w tym czasie z Jej rodziną, czy były widzenia, czy ktoś próbował uciekać z miejsca internowania i wiele innych.
Działaczka podkreśliła również, że koszmar prześladowania nie zakończył się wraz z powrotem do Łomży. Codziennie za mną chodzili, znali każdy krok. Gdziekolwiek się pojawiłam, zaraz widziałam kogoś z bezpieki. Pewnego dnia spotkałam się z kolegą w hotelu Polonez. Gdy obejrzeliśmy się za siebie, zauważyliśmy dwóch obserwujących nas ludzi. Tak było bez przerwy. Nie pozwolono mi wrócić do pracy, straciłam pobory. Dopiero po pewnym czasie, mogłam wrócić na stanowisko – wspominała Teresa Steckiewicz.
Internowanej w stanie wojennym działaczce osobiście podziękował Starosta Łomżyński Lech Marek Szabłowski. Podkreślił, że całe swoje życie poświęciła pomocy bliźnim, co było nie tylko zgodne z jej pielęgniarskim wykształceniem, ale również pragnieniem serca. Przypomniał również, że to właśnie Teresa Steckiewicz założyła później jedyne w regionie hospicjum stacjonarne, kładąc podwaliny pod ruch hospicyjny na Ziemi Łomżyńskiej i nie tylko. Starosta zachęcał młodych, aby odważnie czerpali przykład z takich właśnie osób.
W części zatytułowanej "SAMORZĄD lokalny w Polsce" Starosta Lech Marek Szabłowski, omówił funkcjonowanie samorządu terytorialnego w Polsce. Zwrócił uwagę na przemiany, jakie zaszły w tej przestrzeni po 1999 roku. Od tego czasu obowiązuje w Polsce trójszczeblowa struktura samorządu terytorialnego. Starosta, jako doświadczony samorządowiec, z lekkością opowiadał o funkcjonowaniu gminy, powiatu i województwa, o cechach wspólnych i wyróżnikach charakteryzujących każdy rodzaj samorządu terytorialnego. Następnie przybliżył zgromadzonej młodzieży działalność Powiatu Łomżyńskiego, który wykonuje swoje zadania poprzez Starostwo Powiatowe w Łomży oraz podległe jednostki, do których należą: Zarząd Dróg Powiatowych w Łomży, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Łomży, Regionalny Ośrodek Kultury, Muzeum Przyrody – Dwór Lutosławskich w Drozdowie, Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej, Poradnia Psychologiczna – Pedagogiczna nr 1 oraz Powiatowy Urząd Pracy w Łomży.
Starosta Lech Marek Szabłowski zapewnił, że Starostwo jest miejscem przyjaznym dla wszystkich osób, które przekraczają jego próg. Zachęcił też uczniów do wizyty w mniejszych grupach w innym czasie, co umożliwi obejrzenie pracy poszczególnych wydziałów.
Na zakończenie wręczone zostały podziękowania dla poszczególnych szkół na ręce nauczycieli, którzy zorganizowali wyjazd swoich uczniów na to wydarzenie.
