Starostwo Powiatowe w Łomży

86 215 69 00
Rocznica Powiatu Łomżyńskiego Natura Flaga Unii Europejskiej Projekty UE Polski Ład Polski Ład logo e-usługi e-usługi
Pogoda dziś:
6°C
Biuletyn Informacji Publicznej BIP Kontrast Youtube

Doktor Jan Lutosławski – niestrudzony społecznik i znawca rolnictwa

DATA PUBLIKACJI: 2020-06-15 09:54 | OPUBLIKOWAŁ: Wydział RSGP
W roku 2020 przypada 70. rocznica śmierci Jana Chryzostoma Lutosławskiego. Jest to okazja, by przypomnieć sylwetkę tego ważnego przedstawiciela rodu Lutosławskich, meandry jego życia związanego z doświadczeniami tragicznej historii Polski w XX wieku oraz dorobkiem w dziedzinie, której się poświęcił, czyli rolnictwu.
Zdjęcie

1

Urodził się w Drozdowie w roku 1875. Był jednym z sześciu synów budowniczego gospodarczej potęgi drozdowskiego majątku – Franciszka Dionizego Lutosławskiego. Otrzymał staranną i kompleksową (obejmującą wiele przedmiotów oraz języki obce) edukację w domu i gimnazjum w Mitawie. Następnie studiował nauki rolnicze na uczelniach w Rydze, Lipsku i Halle zdobywając tytuł doktora.

Posiadał majątek ziemski w miejscowości Pączkowizna, która współcześnie nosi nazwę Czaplice (Powiat Łomżyński) i gdzie do dziś istnieje dwór, w którym mieszkał wraz ze swoją wielką miłością (choć na małżeństwo z nią czekał długo) Wandą z domu Daszkiewicz. Miał z nią syna, który otrzymał imiona Bohdan Szczęsny.

Jan Lutosławski był niestrudzonym społecznikiem. Angażował się w prace Towarzystwa Rolniczego oraz w liczne inicjatywy środowiska polskiego ziemiaństwa. Został także członkiem Ligi Narodowej. W roku 1925 organizował  I Walny Zjazd Zrzeszonego Ziemiaństwa Polski, który skupił najwybitniejsze rody ziemiańskie z kraju i był mocnym zaakcentowaniem roli oraz zaangażowania tej warstwy społecznej w sprawy dobra publicznego. W 1928 roku zorganizował  inne wydarzenie, tym razem już o skali nie ogólnopolskiej ale światowej, mianowicie Międzynarodowy Kongres Rolniczy w Warszawie.

W dziedzinie rolnictwa był jednym z najwybitniejszych polskich specjalistów. Już po studiach wszedł w skład redakcji „Przeglądu Rolniczego”, a później przez wiele lat pełnił funkcję redaktora naczelnego „Gazety Rolniczej”. Od roku 1909, pominąwszy lata I wojny światowej, przez okres istnienia II Rzeczypospolitej aż do roku 1939, zajmował się zgłębianiem i analizą kwestii rolnych na łamach organu prasowego, który uczynił najważniejszym czasopismem rolniczym w kraju. „Gazeta...” pod jego rządami wydawała wiele dodatków oraz opracowań między innymi na tematy mleczarstwa, ogrodnictwa, techniki czy inżynierii. Był przy tym specjalistą, który wiele podróżował i poznawał sektory rolne krajów zachodnich. Wielokrotnie takie podróże opisywał, analizując rozwiązania zagraniczne w oddzielnych książkach (przykładami chociażby „Przewodnik po ważniejszych wyższych zakładach rolniczo-naukowych za granicą” czy „Kartki z podróży do Anglii”). Żywo angażował się też w debaty społeczne i rolnicze w kraju. Bronił etosu ziemiańskiego oraz roli ziemiaństwa jako awangardy rozwoju rolnictwa, gwarantującego jego rozwój techniczny i zachowanie polskiej ziemi. Jego głos był szczególnie ważny podczas dyskusji nad reformą rolną w dwudziestoleciu międzywojennym, której rozwiązania poddawał krytycznym analizom.

Przeżył dwie wojny światowe. W latach 1915-1918 wraz z praktycznie całą rodziną Lutosławskich przebywał na emigracji wojennej w Rosji. Także wtedy poświęcał się pracy społecznej organizując szkoły i stowarzyszenia dla Polaków, których wojna rzuciła na obce ziemie. II wojna światowa była dla niego bardzo bolesnym i trudnym okresem. W 1942 roku jego syn Bohdan Szczęsny Lutosławski został zamordowany w obozie Auschwitz (jako oficjalną przyczynę podano tyfus, ale najprawdopodobniej zmarł od uderzenia w głowę przez oprawcę). W 1944 roku wraz z żoną (oboje w podeszłym wieku) byli świadkami Powstania Warszawskiego. Jak wspominała jego bratanica Hanna z Lutosławskich Zalewska: „Po powstaniu Stryjostwo wyszli z Warszawy bez niczego, jak wszyscy. Uważali, że ratować trzeba przede wszystkim młodych, więc nie odezwali się do nikogo. Zamieszkali w jakiejś chałupinie koło Pruszkowa, w pokoiku tak małym, że Stryjek spał na sienniku na ziemi (…) był opuchnięty z głodu. (…) niczego dla siebie nie chciał interesowało go wyłącznie, co należy zrobić, żeby kraj jak najprędzej odżył”.

Po II wojnie światowej zamieszkał wraz żoną w Wielkopolsce. Nawet w ostatnich latach życia jako nestor nauk rolnych włączył się w prace Polskiej Akademii Umiejętności w Kórniku, Poznańskiego Towarzystwa Nauk oraz Komisji do Badań Fizjologii Rolniczej Ziem Odzyskanych Instytutu Zachodniego.

Jan Lutosławski zmarł 21 grudnia 1950 roku w Krakowie, gdzie opiekowała się nim wspomniana powyżej bratanica. Wcześniej w roku 1948 odeszła jego żona Wanda. Oboje zostali pochowani na cmentarzu w Drozdowie.

Autor: Tomasz Szymański, kustosz Muzeum Przyrody – Dworu Lutosławskich w Drozdowie

Akcja Sprzątania Świata w Powiecie Łomżyńskim!

wrz 20, 2024
Czytaj więcej

Pomoc dla poszkodowanych przez powódź!

wrz 19, 2024
Czytaj więcej

Współpraca samorządów powiatu łomżyńskiego

wrz 18, 2024
Czytaj więcej

Obchody 105. rocznicy Powstania Policji Państwowej w Łomży

lip 22, 2024
Czytaj więcej