Była dziełem nowoczesnym – wybitnym dokumentem polskiego Oświecenia. Dowodem zdolności do naprawy kraju, świadectwem twórczych koncepcji ustrojowo-prawnych i społecznych, znakiem mądrości i odrodzenia narodu.
Na mocy ustawy zasadniczej umacniano władzę króla (tron stawał się dziedziczny), Sejmu (znoszono zgubne liberum veto), wprowadzano trójpodział władzy i nadawano podstawowe prawa innym grupom społecznym niż szlachta, zrównując mieszczan i szlachtę oraz stawiając chłopów pod ochronę państwa. Wprowadzano też stałą armię, aby czuwać nad bezpieczeństwem.
Konstytucja 3 Maja powstała zbyt późno, by ratować Ojczyznę. Przetrwała 14 miesięcy. Niczym lawina, doprowadziła do mobilizacji wrogów Polski. Sprowokowała Rosję, która chroniła swoje imperialne interesy. Doszło do wojny w jej obronie i drugiego rozbioru, potem powstania Kościuszkowskiego, które doprowadziło do trzeciego rozbioru i wymazania Rzeczypospolitej z mapy Europy.
Odegrała jednak ogromną rolę w dziejach Narodu Polskiego. Stała się testamentem politycznym przedrozbiorowej I Rzeczpospolitej, swoistym mitem, podporą i inspiracją, zagrzewając do wysiłku wiele pokoleń Polaków walczących o niepodległość przez 123 lata niewoli.
Szanowni Państwo!
Nie zawsze do końca, uświadamiamy sobie jak wielka jest rola Konstytucji – tej uchwalonej 3 Maja 1791 r. jak i obecnej, która weszła w życie 17 października 1997 roku. Konstytucja jest fundamentem, na którym opiera się gmach Państwa. Oprócz określenia stosunków/relacji między obywatelami, a władzą oraz ustalenia kompetencji poszczególnych władz, pełni jeszcze trzecią funkcję. ”Konstytucja jest także pewnego rodzaju depozytem, który odzwierciedla i chroni wartości, ideały i symbole podzielane przez społeczność. Jest więc odbiciem tej społeczności… odbiciem tożsamości narodowej, kulturowej i aksjologicznej narodu, który ją przyjął”.
Czego Konstytucja 3 Maja uczy nas dziś? Uczy nas rzeczy elementarnych: że nie ma wolności bez egzekwowanego i przestrzegania prawa, że nie ma wolności bez wspólnoty narodowej. Pokazuje, że wszyscy obywatele są obrońcami całości Państwa i swobód narodowych.
Drodzy Mieszkańcy Ziemi Łomżyńskiej!
Dziś, tamten akt jawi się jako piękna karta historii. Przeszłość stanowi rodzaj zobowiązania do realizacji zadań naszych czasów, nadania nowego właściwego wymiaru słowom takim jak: patriotyzm, wspólnota, postawa obywatelska. Musimy realizować działania oparte o dialog, traktując Polskę jako nadrzędne dobro.
Mimo pięknej pogody, nie możemy się w dniu dzisiejszym gromadzić, aby być razem, cieszyć się i wspólnie świętować.
Przejawem pamięci o tym jakże ważnym dla nas wszystkim dokumencie i wydarzeniach, niech będzie symboliczne złożenie kwiatów, przez władze samorządowe, w miejscach pamięci, a także chwila zadumy i refleksji nad złożonością polskiej historii i polskiego losu – by nie powtarzać popełnionych błędów.
Z okazji Narodowego Święta Polaków, w trudnym dla nas wszystkich czasie, życzymy Mieszkańcom Ziemi Łomżyńskiej zdrowych, spokojnych pełnych wzajemnej serdeczności świąt, niech przyniosą prawdziwe wytchnienie, pokrzepienie i radosny, wiosenny nastrój i tak potrzebną dziś nam wszystkim „pogodę ducha”.
Program uroczystości:
11.30 – złożenie kwiatów w Miejscach Pamięci Narodowej
12.00 – Msza Święta w Katedrze św. Michała Archanioła w Łomży