Zauważył, że z danych opublikowanych przez GUS w 2018 roku, w Polsce na 100 młodych ludzi przypada już 112 seniorów, a przyszłość niestety rysuje się jeszcze gorzej. Starzenie się społeczeństwa to nie tylko wyzwanie dla rynku pracy. Już dziś populacja młodych ludzi w Polsce – do 14. roku życia jest o 700 tys. mniejsza niż osób starszych – 65+. „Obserwowane zmiany demograficzne wskazują, że sytuacja ludnościowa Polski jest nadal trudna, a także w najbliższej perspektywie nie należy oczekiwać znaczących zmian gwarantujących stabilny rozwój demograficzny” – czytamy w najnowszej publikacji Głównego Urzędu Statystycznego dotyczącej ludności. Autorzy zwracają uwagę, że wciąż niska liczba zawieranych małżeństw oraz obserwowane od 25 lat zmiany w trendzie dzietności będą wpływały negatywnie także na przyszłą liczbę urodzeń – ze względu na zdecydowanie niższą liczbę kobiet w wieku rozrodczym w przyszłości. Dodatkowo nie korzystnie działać będzie „wysoka skala emigracji Polaków za granicę”. Co prawda w Polsce w 2017 r. wzrosła liczba urodzeń, co można było odczytywać jako sukces programu 500 plus. Jednak w następnym roku liczba ta spadła. Jak podaje GUS, w pierwszym półroczu br. na świat przyszło 194 tys. dzieci. Jeżeli zestawimy to z analogicznym okresem 2017 roku, to okazuje się, że urodziło się blisko 6 tys. dzieci mniej. Tymczasem w 2017 r. urodziło się 403 tys. dzieci, czyli 21 tys. więcej niż w 2016 r.
Kontynuując przetoczył wicepremier Beatę Szydło, przewodniczącą Komitetu Społecznego Rady Ministrów, podczas konferencji prasowej po posiedzeniu Komitetu o, który obradował nt. działań na rzecz ochrony konsumentów. Zaznaczyła ona, że nieuczciwe działania przedsiębiorców, którzy wykorzystują ufność osób starszych, ich naiwność czy nieznajomość prawa konsumenckiego, to zjawisko, które musimy wyeliminować. W sporze z nieuczciwym handlowcem konsumenci tracą bowiem coś więcej, niż tylko pieniądze. Tracą wiarę w państwo, którego zadaniem jest stanie na straży ich bezpieczeństwa – powiedziała.
Ochrona konsumentów-seniorów. Z kolei Rzecznik podkreślał, że sprzedawcy wykorzystują zaufanie, jakim darzą ich seniorzy. Najczęściej powtarzające się nieuczciwe działania to nakłanianie osób starszych do zakupu drogich zestawów garnków, koców czy urządzeń paramedycznych, z reguły sprzedawanych po drastycznie zawyżonych cenach lub pozbawionych właściwości opisywanych w czasie sprzedaży. Handlowcy wykorzystują łatwowierność i nieznajomość prawa konsumenckiego. Aby dodatkowo zachęcić do zakupu w czasie bezpłatnych badań medycznych akcentują zły stan zdrowia uczestników pokazów. Sprzedaż takich produktów i usług odbywa się najczęściej w hotelach lub w sanatoriach, gdzie osoby starsze zaprasza się pod pretekstem możliwości wykonania bezpłatnych badań.
Nieuczciwe praktyki przedsiębiorców. Rzecznik Konsumentów w oparciu o dane UOKiK oraz własne doświadczenia przedstawił szereg kwestionowanych praktyk przedsiębiorców, tj.:
- nieujawnianie handlowego celu pokazu w trakcie zapraszania (np. zaproszenie na bezpłatne badanie medyczne);
- wprowadzanie konsumentów w błąd co do stanu ich zdrowia (np. problem zdrowotny zostaje „ujawniony” w czasie badania);
- wprowadzanie w błąd co do właściwości produktów (np. uczestnikom pokazu wmawia się, że pościel ma własności rehabilitacyjne a garnki umożliwiają przygotowywanie potraw obniżających cholesterol);
- stosowanie niedopuszczalnego nacisku w trakcie zawierania umów (np. odwoływanie się do odpowiedzialności za stan zdrowia członków rodziny);
- niedoręczanie dokumentów dotyczących zawartej umowy (np. nieprzekazywanie wzoru formularza o odstąpieniu od umowy);
- utrudnianie zakończenia umowy (np. bezpodstawnie domagając się wysokich opłat dodatkowych);
- uniemożliwianie kontaktu ze sprzedawcą (np. podawanie fałszywych adresów poczty elektronicznej lub brak reakcji na telefony i e-maile).
Ciekawą propozycją w zakresie ograniczenia nieprawidłowości jest m.in.: wprowadzenie wymogu zgłaszania pokazów do odpowiedniej instytucji, a także obowiązek wyraźnego informowania zapraszanych konsumentów o handlowym celu spotkania. Umowa byłaby automatycznie rozwiązywana, jeżeli pokaz nie zostałby zgłoszony, obowiązki dotyczące jasnego informowania naruszone lub ceny byłyby rażąco zawyżone w stosunku do rynkowych. Ponadto UOKiK postuluje również zaostrzenie przepisów związanych z umowami dotyczącymi usług medycznych. Obecne przepisy nie są precyzyjne, więc nieuczciwi handlowcy zapraszają seniorów na bezpłatne badania, które służą wyłącznie sprzedaży kosztownych pakietów medycznych.
Z kolei Rzecznik zwrócił uwagę, że m. in. przeciw CENTRUM MEDYCZNEGO REHABILITACJI I FIZJOTERAPII (DAWNIEJ MEDICALM2) – zostało wszczęte postępowanie. Powodem tego jest kierowanie do seniorów zaproszeń na badania, które okazują się pokazem handlowym, wywieranie nacisku na zawarcie umowy, bezpodstawne informowanie o złym stanie zdrowia – to niektóre z zarzutów postawione przez Prezesa UOKiK. Powiedzieli, że tyle chorób, co ja mam, to warto leczyć i że to będzie kosztowało 4 800 zł – miała usłyszeć od pracownika Centrum Medycznego Rehabilitacji i Fizjoterapii jedna z konsumentek, która zgłosiła się do miejskiego rzecznika konsumentów w Warszawie, ponieważ chciała rozwiązać umowę. Spółka wcześniej posługiwała się nazwą MedicalM2. Ma siedzibę w Warszawie przy ulicy Kijowskiej 11. Firma telefonicznie zaprasza na „bezpłatne badania układu krążenia”, na których sprzedaje pakiety medyczne. Ze skarg, które otrzymujemy wynika, że konsumenci wystraszyli się złych wyników w zakresie stanu zdrowia, które prezentowali im pracownicy Centrum Medycznego i Rehabilitacji, dlatego zawierali umowy.
Zarzuty wobec takich przedsiębiorców dotyczą przede wszystkim:
- Ukrywania w zaproszeniach na badania tego, że po ich zakończeniu odbywa się sprzedaż pakietów medycznych.
Konsumenci w swoich skargach pisali m.in.: Udając się tam na zaproszenie telefoniczne nie miałam świadomości, że udaję się do firmy w celu zawarcia umowy. Była natomiast mowa o bezpłatnym badaniu określającym stan mojego układu krwionośnego i serca.
- Bezpodstawnego sugerowania, że stan zdrowia konsumenta jest zły.
Badania wykonują pracownicy marketingu, a nie lekarz. Co więcej, wykorzystują urządzenie, które nie daje podstaw do stawiania diagnozy. Z relacji jednej z osób wynikało, że: Podczas spotkania przedstawiciel firmy przeprowadził badanie polegające na zapięciu na palcu dłoni czujnika, który przekazał do komputera wyniki. Na podstawie tego badania stwierdził, że mam niedotlenienie mózgu - niewydolność płuc i serca - problemy z sercem.
- Wywierania presji, ponaglania, odwracania uwagi, aby konsument jak najszybciej zawarł umowę.
Cytujemy przykładową skargę: Zostałam zagadana tak, abym nie mogła zajrzeć do umowy (…) Podczas całej rozmowy nie miałam możliwości zapoznania się ani z umową ani z ofertą (…) Do banku w galerii handlowej zawiózł mnie kierowca. Po drodze dopytywał czy zamiast brać kredyt nie dysponuję taką gotówką w domu (…).
- Brak możliwości odstąpienia od umowy
CMRiF w umowach zawiera informację, że konsument nie może odstąpić od umowy, ponieważ dotyczy usług medycznych i została wykonana za jego zgodą. Jednak z analizy urzędu wynika, że umowy, które zawiera CMRiF, nie dotyczą świadczenia usług medycznych, tylko polegają na organizacji takich usług. Przedsiębiorca zapewnia do nich dostęp. W związku z tym nie ma do nich zastosowania wyłączenie w ustawie o prawach konsumenta. Konsument ma prawo więc zrezygnować z takiej umowy w ciągu 14 dni.
Ponadto, CMRiF powołuje się na to, że konsument nie może zrezygnować z pakietu, ponieważ usługa została wykonana. Zgodnie z prawem, dotyczy to sytuacji, gdy za naszą wyraźną zgodą przedsiębiorca w pełni ją wykona przed upływem 14-dniowego terminu na odstąpienie. A CMRiF zawiera umowy nawet na 48 miesięcy, więc nie można tu mówić o całkowitym wykonaniu usługi w ciągu dwóch tygodni.
Reasumując Rzecznik Konsumentów odwołując się do indeksu starości, zwrócił uwagę iż proce starzenia się Polek i Polaków, związany z tym, że przeciętnie żyjemy dłużej, jest pogłębiany niskim poziomem dzietności Polek.