Wymienione wyroki dotyczą decyzji z zakresu ochrony zbiorowych interesów konsumentów, praktyk ograniczających konkurencję, a także pozwów UOKiK o uznanie klauzul za niedozwolone. W 12 przypadkach sądy w całości utrzymywały decyzje Urzędu, w dziewięciu zostały one zmienione, a w jednym przypadku decyzja została uchylona w całości. W sprawach dotyczących pozwów sąd dwa razy uznawał za niedozwolone wszystkie zakwestionowane klauzule, raz tylko niektóre z pozwu. W jednym przypadku w całości odrzucił powództwo UOKiK. Poniżej przedstawiamy podsumowanie najważniejszych rozstrzygnięć sądów wydanych od początku lutego 2016 r.

Polkomtel – sygn. akt VI ACa 79/15

Pierwszy z opisywanych wyroków dotyczy decyzji z grudnia 2012 r. UOKIK zakwestionował wówczas kampanię reklamową sieci komórkowej 36.6 prowadzoną przez jej właściciela – spółkę Polkomtel. Informacje umieszczane m.in. w ulotkach, spotach telewizyjnych oraz na plakatach i billboardach wprowadzały w błąd co do rzeczywistych opłat za połączenia. W reklamach operator podkreślał, że cena połączenia telefonicznego do wszystkich sieci wynosi 29 groszy za minutę. Jednocześnie w tych samych przekazach w sposób nieczytelny podawał, że promocją nie jest objęta jedna z sieci komórkowych. Ponadto przedsiębiorca nie informował, że atrakcyjna cena obowiązywała jedynie do wybranych przez użytkownika numerów sieci stacjonarnych i komórkowych, po ich wcześniejszym odpłatnym ustaleniu. Na spółkę Polkomtel została nałożona kara finansowa w wysokości ponad 4,9 mln zł. W październiku 2014 r. SOKiK zmienił decyzję, uchylając ją w punktach dotyczących informacji, że promocja nie obejmuje jednego z operatorów i kary nałożonej za te działania. Za pozostałe praktyki obniżył jedynie sankcję finansową. Innego zdania był Sąd Apelacyjny, który w lutym 2016 r. zdecydował o przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania przez SOKiK w części uchylonej wcześniej przez Sąd pierwszej instancji. SA utrzymał jednocześnie decyzję w punktach dotyczących braku informacji, że niższa cena obowiązuje do określonej liczby odpłatnie wybranych numerów. Sąd oddalił również odwołanie w zakresie kary do ponad 1,7 mln zł. W tej części wyrok Sądu Apelacyjnego jest prawmomocny, co  oznacza, że po ponownym wyroku SOKiK sankcja nie może być niższa niż ta kwota.

Bank Millennium – sygn. akt VI Aca 85/15

Sądy orzekały również w sprawach dotyczących instytucji finansowych. Pierwszy z tych wyroków dotyczy Banku Millennium. W grudniu 2012 r. UOKiK wydał decyzję, w której zakwestionował postanowienia zawarte w umowach o indywidualne konta emerytalne (IKE). Wątpliwości wzbudził brak odpowiedzialności za przeprowadzanie operacji pieniężnych. Urząd zakwestionował również praktykę niewskazywania w umowach IKE przesłanek ich zmiany. Na Bank Millennium została nałożona kara finansowa w wysokości 2,8 mln zł. W listopadzie 2014 r. SOKiK wydał wyrok, w którym potwierdził stosowanie przez przedsiębiorcę praktyk ograniczających zbiorowe interesy konsumentów, stwierdził jednocześnie, że zostały one zaniechane przed wydaniem decyzji. Dlatego Sąd zdecydował o obniżeniu sankcji pieniężnej do 850 tys. zł. W lutym 2016 r. Sad Apelacyjny oddalił apelacje stron postępowania i potwierdził wyrok Sądu pierwszej instancji. SA podkreślił, że bank, formułując umowy o IKE był zobowiązany stosować przepisy ustawy prawo bankowe.

Szybka Pożyczka – sygn. akt XVII AmA 164/14

Inny wyrok dotyczący instytucji finansowej został wydany w sprawie spółki Szybka Pożyczka. W październiku 2014 r. UOKiK wydał decyzję, w której stwierdził m.in., że przedsiębiorca nie zamieszcza w umowach wymaganych informacji o rocznej stopie oprocentowania zadłużenia przeterminowanego. Zastrzeżenia wzbudziły również ulotki reklamowe, w których brak było m.in. danych o opłatach uwzględnianych w całkowitym koszcie pożyczki czy rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania. Na Szybką Pożyczkę została nałożona kara finansowa w wysokości ponad 16 tys. zł. W lutym 2016 r. SOKiK oddalił odwołanie spółki, potwierdzając tym samym decyzję UOKiK. W ustnym uzasadnieniu Sąd stwierdził, że Urząd prawidłowo ustalił, że doszło do naruszenia obowiązku udzielenia rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji konsumentom.

CT Creative Team –sygn. akt VI ACa 99/15

Kolejny wyrok dotyczy spółki CT Creative Team, która zajmuje się m.in. organizacją konkursów SMSowych. W decyzji z maja 2013 r. UOKIK zakwestionował  treści reklamowe w związku z konkursem „Quiz wiedzowy”. W opinii Urzędu SMSy wysyłane przez CT Creative Team wprowadzały w błąd oraz nie zawierały informacji wymaganych przez prawo. W wysyłanych wiadomościach brak było informacji, że odesłanie SMSa oznacza przystąpienie do konkursu, który polegał na wysyłaniu przez konsumentów dodatkowo płatnych SMSów w odpowiedzi na nadsyłane pytania. Ponadto w reklamach brak było informacji o cenie tych wiadomości oraz organizatorze konkursu. Na spółkę została nałożona kara finansowa w wysokości ponad 141 tys. zł. Decyzja została potwierdzona przez sądy kolejnych instancji. W lutym 2016 r. Sąd Apelacyjny stwierdził, że treść SMSów wprowadzała w błąd  - sugerowała wygranie nagrody, nie wskazywała natomiast kosztów udziału w konkursie.

Wiśniowy Sad – sygn. akt XVII AmC 1972/14

W lutym 2016 r. SOKIK uznał za niedozwolone dwie klauzule stosowane przez dewelopera Jankowski Pulchny – Wiśniowy Sad. Pozew w tej sprawie złożył UOKiK. Zgodnie z pierwszym z postanowień nabywca musiał z góry zaakceptować działalność gospodarczą, jaka będzie prowadzona w budynku, nawet jeśli mogła się wiązać z niedogodnościami po jego stronie (np. sprzedaż alkoholu). Druga z klauzul narzucała konsumentom notariusza wybranego przez dewelopera. Kupujący mógł wybrać innego notariusza jedynie spośród działających w Warszawie. Jednak w takim przypadku podpisanie aktu notarialnego mogło odbyć się tylko w siedzibie przedsiębiorcy. 

PRAKTYKI OGRANICZAJĄCE KONKURENCJĘ

Inco-Veritas (obecnie Grupa Inco) – sygn. akt VI ACa 1916/14

W ostatnich tygodniach sądy wydawały również wyroki w sprawach dotyczących praktyk ograniczających konkurencję. Sąd Apelacyjny orzekł w sprawie decyzji z listopada 2011 r. UOKiK stwierdził wówczas, że spółka Inco-Veritas zawarła niedozwolone porozumienie z dystrybutorami swoich produktów. Przez 10 lat dzieliła rynek i ustała minimalne ceny hurtowej odsprzedaży produktów chemii gospodarczej (m.in. płynu do mycia naczyń Ludwik) oraz nawozów ogrodniczych. Na przedsiębiorcę została nałożona sankcja finansowa w wysokości ponad 2 mln zł. Argumenty UOKiK podzielił SOKiK oraz Sąd Apelacyjny, który w lutym 2016 r. w całości oddalił apelację Grupy Inco. W ustnym uzasadnieniu Sąd stwierdził m.in., że ze zgormadzonego materiału niezbicie wynika, że porozumienia zostały wprowadzone w życie i przyniosły spółce korzyści. SA odniósł się również do zarzutu przedsiębiorcy, że decyzja powinna zostać wydana wobec wszystkich uczestników zmowy, a nie tylko jej inicjatora. Sąd stwierdził, że dobór stron postępowania antymonopolowego jest wyłączną kompetencją UOKiK. W tym zakresie Urząd działa w ramach uznania administracyjnego i nie ma obowiązku kierowania decyzji do wszystkich uczestników porozumienia.

Poczta Polska – sygn. akt VI ACa 1944/14

Sąd Apelacyjny wydał również wyrok w sprawie decyzji z 2010 r., dotyczącej nadużywania pozycji dominującej przez Pocztę Polską. UOKiK stwierdził wówczas, że w latach 2001-2002 spółka wykorzystała swoją silę rynkową i narzucała nadmiernie wygórowane ceny przyjmowania, przemieszczania i doręczania druków adresowanych o masie do 20 gramów. W październiku 2014 r. SOKiK oddalił odwołanie operatora pocztowego. Decyzję UOKiK podtrzymał również – w lutym 2016 r. Sąd Apelacyjny. W ustnym uzasadnieniu stwierdził, że UOKiK udowodnił stosowanie praktyki niezgodnej z prawem. Słusznie w tym zakresie UOKiK oparł się na opinii biegłego powołanego w toku postępowania, który jednoznacznie stwierdził, że cena była rażąco wysoka, nie miała uzasadnienia ekonomicznego i gdyby Poczta Polska działała w warunkach konkurencyjnych nie pozwoliłaby sobie na tak drastyczną podwyżkę usług.

TBS Wrocław  - sygn. akt VI ACa 77/15

Ostatnia z opisywanych spraw dotyczy decyzji z marca 2013 r. w sprawie Towarzystwa Budownictwa Społecznego Wrocław. TBS Wrocław utrudniał świadczenie innym przedsiębiorcom  usług telekomunikacyjnych w swoich budynkach. W październiku 2014 r. SOKiK zdecydował o obniżeniu kary finansowej z 17 do 15 tys. zł. Zdaniem Sądu przed wydaniem decyzji zaniechane zostało stosowanie praktyki niezgodnej z prawem. W lutym 2016 r. wyrok SOKiK potwierdził Sąd Apelacyjny.

Zażalenie Polkomtelu - XVII Amz 2/15

SOKiK wydał również postanowienie w sprawie dotyczącej zażalenia spółki Polkomtel na postanowienie UOKiK. Urząd odmówił uwzględnienia kilku wniosków tego przedsiębiorcy o ograniczenie prawa wglądu do materiału dowodowego pozostałym stronom postepowania antymonopolowego przeciwko trzem operatorom sieci komórkowej (Polkomtel, T-Mobile Polska i Orange Polska). Zgodnie z przepisami strony postępowania mają dostęp do dokumentów znajdujących się w aktach sprawy z wyjątkiem informacji, które stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa. W opinii UOKiK przedsiębiorca składając wniosek o ograniczenie prawa wglądu powinien precyzyjnie wskazać i uzasadnić, które informacje są chronione prawnie i nie mogą być udostępnione innym podmiotom. Tymczasem Polkomtel poinformował jedynie, że „informacje zawierają tajemnice” i pomimo kilkukrotnego wezwania nie doprecyzował składanych wniosków. Dlatego UOKiK wydał postanowienie o odmowie uwzględnienia wniosków o ograniczenie prawa wglądu pozostałym stronom postępowania. W marcu 2016 r. SOKiK zgodził się ze stanowiskiem Urzędu i oddalił zażalenie Polkomtelu. Sąd stwierdził m.in., że przedsiębiorca musi  precyzyjnie wskazać, które informacje zawierają tajemnice oraz uzasadnić dlaczego. Wgląd do materiału dowodowego można ograniczyć jedynie w niezbędnym zakresie. SOKiK wskazał ponadto, że na podstawie art. 10 kodeksu prawa administracyjnego strony muszą mieć dostęp do dokumentów zgromadzonych w toku postępowania ze względu na zasadę jawności. Postanowienie SOKiK w tej sprawie jest ostateczne.

Procedura odwoławcza

Od decyzji Prezesa UOKiK przedsiębiorcy przysługuje odwołanie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a od wyroku SOKiK – apelacja do Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Możliwe jest również złożenie skargi kasacyjnej od wyroku SA do Sądu Najwyższego.

Baza wyroków

Od początku listopada na stronie UOKIK znajduje się baza wyroków sądowych. Zamieszczane są w niej informacje dotyczące wszystkich rozstrzygnięć w sprawach decyzji z zakresu praktyk ograniczających konkurencję, kontroli koncentracji, naruszenia zbiorowych interesów konsumentów oraz w sprawach o uznanie klauzul za niedozwolone (w których powodem był Prezes UOKiK). Baza dostępna jest w zakładce „Wyroki” na stronie internetowej UOKiK. Znajdują się w niej wszystkie wyroki, które zapadły po 1 września 2015 r. i sukcesywnie uzupełniana jest o wcześniejsze rozstrzygnięcia. Szczegóły dotyczące zasad zamieszczania wyroków znajdują się w dokumencie Zasady informowania o sprawowaniu sądowej kontroli nad decyzjami Prezesa UOKiK.

Dodatkowe informacje dla mediów:

Biuro prasowe UOKiK
pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. 22 827 28 92, 55 60 314 , 55 60 111
E-mail: biuroprasowe@uokik.gov.pl