Prezes UOKiK nie zawsze może podejmować działania wobec spółdzielni mieszkaniowych. Ponieważ jej członkowie co do zasady nie są konsumentami i podlegają przepisom prawa spółdzielczego, dlatego Urząd nie jest uprawniony m.in. do interwencji w przypadku sporów pomiędzy nimi a organami spółdzielni. Jednak w świetle przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów spółdzielnia jest przedsiębiorcą, ponieważ może zajmować się m.in. budową mieszkań, świadczyć usługi telekomunikacyjne, zarządzać swoimi budynkami. Z tego względu Prezes Urzędu ma prawo kontrolować umowy lub regulaminy oferowane mieszkańcom pod kątem naruszania zbiorowych interesów konsumentów, a także przeciwdziałać nadużywaniu przez spółdzielnie pozycji dominującej, chroniąc zarówno przedsiębiorców jak i konsumentów.
Obecnie Prezes Urzędu prowadzi 9 postępowań wyjaśniających dotyczących spółdzielni. Trzy inne niedawno się zakończyły stwierdzeniem naruszenia prawa. Prezes UOKiK stwierdziła, że pozycji dominującej nadużyły Spółdzielnia Mieszkaniowa im. B. Chrobrego w Łodzi (kara 6 040 zł), Konstantynowska Spółdzielnia Mieszkaniowa w Konstantynowie Łódzkim (kara 16 066 zł). Natomiast Spółdzielnia Mieszkaniowa w Grudziądzu stosowała praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów (kara 67 108 zł). Wszystkim przedsiębiorcom nakazano zmianę kwestionowanych działań.
Postępowanie przeciwko SM w Łodzi zostało wszczęte we wrześniu 2011 roku, a wobec konstantynowskiej SM w lutym 2012 roku. W obu przypadkach podstawą do podjęcia działań były zawiadomienia przedsiębiorców telekomunikacyjnych, którym odmówiono zgody na rozpoczęcie świadczenia usług odbioru telewizji kablowej i dostawy Internetu. W toku postępowania Prezes Urzędu ustaliła, że obie spółdzielnie od przedsiębiorców, którzy chcieli świadczyć usługi na ich terenie, wymagają zebrania pisemnych zgód wszystkich właścicieli. Spółdzielnia jako zarządca nieruchomości postawiła jednak nieuzasadniony warunek. Prawo zezwala na instalowanie urządzeń telekomunikacyjnych, jeżeli nie uniemożliwiają korzystania z nieruchomości. W praktyce działania spółdzielni najdotkliwiej odczuli mieszkańcy, którzy zostali pozbawieni wyboru najlepszej cenowo oraz jakościowo oferty szerokiego kręgu przedsiębiorców.
Postępowanie przeciwko SM w Grudziądzu zostało wszczęte w kwietniu 2012 roku. Prezes UOKiK przeanalizowała regulamin świadczenia usług telekomunikacyjnych spółdzielni i zakwestionowała postanowienia tożsame z wpisanymi do rejestru klauzul niedozwolonych oraz sprzeczne z prawem telekomunikacyjnym. Wątpliwości Prezes Urzędu wzbudza m.in. warunek nakładający na abonentów podwójne kary za opóźnienia w spłacie: odsetki oraz dodatkową opłatę za ponowne podłączenie. Zgodnie z prawem, zabronione jest pobieranie podwójnych sankcji od dłużników. Ponadto Prezes UOKiK ma zastrzeżenia do postanowienie błędnie informującego, że konsument odstępujący od umowy z powodu podwyżki cen musi zwrócić przyznaną ulgę. Zgodnie z prawem, w takiej sytuacji przedsiębiorca nie może żądać od konsumenta zwrotu bonifikaty.
Decyzje wobec SM im. B. Chrobrego w Łodzi oraz Konstantynowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej w Konstantynowie Łódzkim nie są ostateczne – przedsiębiorcy odwołali się do sądu. SM w Grudziądzu nie skorzystała z tej możliwości i zapłaciła karę.
Konsumenci, którzy mają wątpliwości czy umowa oferowana przez szkołę nie narusza prawa mogą zwrócić się o bezpłatną poradę do miejskiego lub powiatowego rzecznika konsumentów, zadzwonić pod bezpłatny numer infolinii 800 007 707 lub wysłać zapytanie na adres porady@dlakonsumentow.pl. Porady udzielane są także w oddziałach Federacji Konsumentów.
Dodatkowe informacje dla mediów:
Małgorzata Cieloch, Rzecznik prasowy UOKiK
Departament Współpracy z Zagranicą i Komunikacji Społecznej
Pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. +48 22 827 28 92, 55 60 314
Fax 22 826 11 86
E-mail: malgorzata.cieloch@uokik.gov.pl