Niedozwolone praktyki przedsiębiorców negatywnie wpływają na stan gospodarki i szkodzą konsumentom. Działając w interesie publicznym, UOKiK prowadzi postępowania i wydaje decyzje nakazujące zmianę kwestionowanych działań. Ponadto wiele z nich kończy się sankcjami finansowymi. W przypadku praktyk ograniczających konkurencję albo naruszających zbiorowe interesy konsumentów Prezes UOKiK ma możliwość wydania tzw. decyzji zobowiązującej. Oznacza to przyjęcie zobowiązania zaproponowanego przez przedsiębiorcę, którego wykonanie eliminuje niedozwolone praktyki lub ich skutki. To korzystne rozwiązanie dla przedsiębiorców, ponieważ wiąże się z całkowitym zwolnieniem z sankcji finansowej. Zobowiązanie jest zawsze adekwatne do zarzucanego naruszenia. To szybsze i tańsze rozwiązanie zarówno z punktu wiedzenia interesu publicznego, jak i łamiącego prawo. Przedsiębiorcy coraz częściej sami dobrowolnie zobowiązują się do zmiany kwestionowanych praktyk. W ubiegłym co trzecia decyzja wydana w sprawach antymonopolowych oraz naruszających zbiorowe interesy konsumentów stanowiła ten rodzaj rozstrzygnięcia. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom rynku, UOKiK przygotował Wyjaśnienia w sprawie wydania decyzji zobowiązującej.
Po pierwsze – kto?
Zobowiązanie do zaniechania niedozwolonych działań składa przedsiębiorca. Może dotyczyć zarówno praktyk stosowanych, jak i tych, które zostały zaniechane przed lub w trakcie prowadzonego przez Urząd postępowania. Prezes UOKiK analizując każdy przypadek decyduje o polubownym zakończeniu sprawy, a w konsekwencji wydaniu decyzji zobowiązującej.
Po drugie – kiedy?
Przedsiębiorca powinien złożyć zobowiązanie zaraz po wszczęciu postępowania administracyjnego. Ma to uprzedzić kroki Urzędu podejmowane w celu zebrania dowodów, a tym samym skrócić czas prowadzonego postępowania. Przyjęcie deklaracji złożonej przez przedsiębiorcę na późniejszych etapach postępowania będzie możliwe tylko w wyjątkowych sytuacjach.
Po trzecie – jak?
Zobowiązanie powinno być sformułowane w sposób jasny i precyzyjny. Przedsiębiorca uzasadniając wniosek o wydanie decyzji zobowiązującej powinien wskazać, w jaki sposób wykonanie zobowiązania doprowadzi do wyeliminowania praktyki lub jej skutków. Zobowiązanie nie może ograniczać się jedynie do ogólnej deklaracji przedsiębiorcy niestosowania w przyszłości niedozwolonych praktyk. Powinno być bezpośrednio związane z kwestionowaną praktyką. Przykładowo – jeśli przedsiębiorca stosuje niedozwolone postanowienie umowne, zobowiązanie powinno polegać na wyeliminowaniu z umowy kwestionowanej klauzuli lub jej zmianie. Ponadto jeśli przedsiębiorca stosował kilka praktyk jednocześnie, wówczas składając zobowiązania, powinien określić je odrębnie w odniesieniu dla każdej z praktyk.
Po czwarte - sankcje
Wykonanie zobowiązań przez przedsiębiorcę musi odbyć się w ustalonym terminie. Określa go Urząd biorąc pod uwagę możliwości przedsiębiorcy, charakter praktyki oraz potrzebę szybkiego jej usunięcia. Ustalony zostaje również harmonogram i rodzaj składanych informacji o stopniu realizacji nałożonych zobowiązań. Jeśli przedsiębiorca nie wykona decyzji zobowiązującej Urząd może ją uchylić albo nałożyć karę finansową w wysokości do 10 tys. euro za każdy dzień zwłoki w jej wykonaniu.
Po piąte – pomoc
Wytyczne nie mają charakteru prawnie wiążącego, niemniej Prezes UOKiK będzie je stosować, by zapewnić jasne i jednolite zasady postępowania. Przedsiębiorców rozważających tę formę współpracy z Urzędem zachęcamy uzyskania szczegółowych informacji w departamentach lub delegaturach prowadzących postępowania. Jednocześnie przypominamy, że na stronie www.uokik.gov.pl znajduje się aktualna baza decyzji wydanych przez Prezes UOKiK. Stanowi ona źródło informacji na temat dotychczasowych rozstrzygnięć i przykładów polubownego zakończenia postępowań.
Dodatkowe informacje dla mediów:
Małgorzata Cieloch, Rzecznik prasowy UOKiK
Departament Współpracy z Zagranicą i Komunikacji Społecznej
Pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. 22 827 28 92, 55 60 106, 55 60 430
Fax 22 826 11 86
E-mail: malgorzata.cieloch@uokik.gov.pl