Prezes UOKiK jest odpowiedzialny za monitorowanie pomocy publicznej oraz sporządzanie corocznego raportu. Zgodnie z najnowszym raportem ogólna wartość wsparcia w 2009 roku wyniosła 19,17 mld zł, rok wcześniej –14,38 mld zł. W tym ponad 3 mld zł to pomoc udzielona w 2009 roku w transporcie. Zgodnie z kryteriami stosowanymi przez Komisję Europejską analizy udzielonego wsparcia dokonywane są z wyłączeniem sektora transportu. Najczęściej stosowaną formą pomocy były, podobnie jak w latach 2005-2008, ulgi podatkowe i dotacje (85,4 proc. wartości pomocy nieuwzględniającej wsparcia w transporcie).
Wśród instytucji udzielających pomocy w ub. roku na pierwszym miejscu znaleźli się marszałkowie województw – udzielili wsparcia w wysokości 3,48 mld zł, czyli większego o ponad 3 mld zł niż w roku 2008. Kolejne pozycje zajmują: Prezes Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych – 2,7 mld zł oraz Prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości – 2,38 mld zł. Warto dodać, że prawie 50-krotnie zwiększyło się wsparcie udzielone przez Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – z prawie 16 mln zł w roku 2008 do ponad 765 mln zł w roku 2009.
W ramach pomocy horyzontalnej rozdysponowano ponad 5,37 mld zł – rok wcześniej było to 4,92 mld zł. Największe środki przeznaczono na zatrudnienie (spadek z 2,96 mld zł w 2008 do 2,79 mld zł w 2009), ochronę środowiska (wzrost z 896,6 mln zł do 1,37 mld zł), szkolenia (wzrost z 369,8 mln zł do 671,6 mln zł).
O ponad 431 mln zł zmalało wsparcie na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw – z 460,3 mln zł w 2008 roku do 28,5 mln zł rok później. Z tego największe środki zostały przeznaczone na usługi doradcze dla pracowników – aż 25,2 mln zł. Powodem spadku pomocy publicznej dla tej grupy beneficjentów jest zmiana zasad jej udzielania. W 2009 roku pomoc trafiała do MŚP np. w ramach pomocy regionalnej czy pomocy na prace badawczo-rozwojowe.
W przypadku pomocy sektorowej środki wzrosły z 2,52 mld zł w 2008 roku do 2,66 mld zł w roku późniejszym. Z największego wsparcia skorzystały spółki energetyczne w ramach rekompensaty za dobrowolne rozwiązanie umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej – 2,13 mld zł. Wzrost wartości pomocy sektorowej związany jest ze zwiększeniem się wsparcia dla sektora energetyki o 375,2 mln zł.
Wartość pomocy regionalnej wyniosła 7,75 mld zł, rok wcześniej – 4,04 mld zł. Większość z tych środków – 6,65 mld zł – została przekazana na wsparcie nowych inwestycji. Ponadto w ramach pomocy regionalnej 558,4 mln zł trafiło do przedsiębiorców na realizację dużych projektów inwestycyjnych a 270,9 mln zł na tworzenie nowych miejsc pracy.
Wśród województw, podobnie jak w 2008 roku, na pierwszych miejscach znaleźli się przedsiębiorcy z: mazowieckiego – 2,35 mld zł, śląskiego – 2,30 mld zł, dolnośląskiego – 1,59 mld zł. Najmniejszą pomoc przekazano przedsiębiorcom z województwa podlaskiego – 311,4 mln zł oraz świętokrzyskiego – 299,6 mln zł. Natomiast właśnie w województwie podlaskim odnotowano największą dynamikę wzrostu wartości w porównaniu do roku 2008 – wartość wsparcia zwiększyła się prawie dwukrotnie (w 2008 roku wyniosło ono 155,9 mln zł).
Największym beneficjentem pomocy była spółka kolejowa Przewozy Regionalne – 1,53 mld zł. Na drugim miejscu znalazł się PKN Orlen, który jako producent biopaliwa otrzymał pomoc w wysokości 750,3 mln zł. Następne w kolejności to: PGE Elektrownia Opole – 519,9 mln zł, PGE Elektrownia Turów – 477,8 mln zł, PKP Intercity – 392,8 mln zł, Grupa Lotos – 317,5 mln zł.
Wsparcie dla podmiotów posiadających silną pozycję rynkową stanowi większe ryzyko zakłócenia konkurencji niż w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw. Dlatego niepokój UOKiK budzi wysoka wartość pomocy przekazywanej dużym przedsiębiorstwom. W ostatnich latach rosła z 44 proc. w 2007 roku, 50,9 proc. w 2008 roku do 53,9 proc. w 2009 roku. Cieszy jednak fakt, że z największego wsparcia skorzystały przedsiębiorstwa prywatne – 73,9 proc. ogólnej kwoty pomocy – to zarazem wzrost o 1,1 pkt. proc. w porównaniu do roku poprzedniego. Przedsiębiorstwa państwowe, jednoosobowe spółki: Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego otrzymały w sumie tylko 3,4 proc. ogólnej wartości pomocy publicznej*. Jest to dobra tendencja, ponieważ podmioty prywatne zapewniają lepsze wykorzystanie środków.
Nowe programy pomocowe i efektywniejsze wykorzystanie już istniejących sprawiają, że z roku na rok wzrasta wartość wsparcia udzielanego przedsiębiorcom. W stosunku do 2008 roku najbardziej wzrosła kwota pomocy regionalnej głównie ze względu na wzrost wsparcia współfinansowanego ze środków unijnych udzielanego w ramach regionalnych programów operacyjnych.
Z badań społecznych przeprowadzonych przez UOKiK w 2009 roku wynika, że o pomoc publiczną starało się co dziewiąte małe przedsiębiorstwo, co trzecie o zasięgu międzynarodowym.
Dodatkowe informacje dla mediów:
Małgorzata Cieloch, Rzecznik prasowy UOKiK
Departament Współpracy z Zagranicą i Komunikacji Społecznej
Pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. (22) 827 28 92, 55 60 106, 55 60 430
Fax (22) 826 11 86
E-mail: malgorzata.cieloch@uokik.gov.pl
* powyższe zestawienia z wyłączeniem pomocy w transporcie