W referatach okolicznościowych naukowcy, badający podziemne zbrojne na tle władzy komunistycznej w latach 1944-1956 podjęli próbę przywrócenia prawdy zniekształconej propagandą ówczesnej władzy. Władze Polski Ludowej chciały nie tylko zabić żołnierzy Niepodległej, ale także pozbawić ich dobrego imienia i dobrej pamięci stwierdził m.in. prof. Cezary Kuklo Dyrektor białostockiego oddziału IPN.
Z dokumentów archiwalnych wynika, że Stanisław Marchewka pseudonim „Ryba” był ostatnim żołnierzem wolnej i niepodległej północno-wschodniej Polski.

Gospodarz konferencji – Starosta Łomżyński Krzysztof Kozicki podkreślił, iż sesja naukowa jest okazją przywrócenia ppor. Stanisławowi Marchewce należnego miejsca w historii kraju.

Podczas konferencji zaprezentowany został film"Żołnierze wyklęci" w reż. Adama Sikorskiego pokazujący walkę ostatnich żołnierzy niepodległej Polski z systemem komunistycznym m.in. mjr Taborkowskiego ps. „Bruzda” i St. Marchewki ps. „Ryba”.

W dyskusji kończącej sesję naukową czynnie uczestniczyli ostatni żyjący żołnierze „Niepodległej” wspominający cierpienie i walkę z ówczesnym aparatem władzy.

Wystapienie okolicznościowe Starosty - Krzysztofa Kozickiego

Dzisiejsza sesja naukowa i towarzysząca jej wystawa poświęcona jest organizacjom niepodległościowym, które podjęły na terenie łomżyńskiego nierówną walkę z sowieckim okupantem i systemem komunistycznym oraz żołnierzowi antykomunistycznego podziemia na Ziemi Łomżyńskiej podporucznikowi Stanisławowi Marchewce, pseudonim „Ryba”.

Organizatorem dzisiejszego wydarzenia jak i jutrzejszych uroczystości w Jeziorku i Piątnicy jest Instytut Pamięci Narodowej.

Dzisiejsza sesja jest kolejną - podejmowaną w ostatnich latach - próbą przywracania żołnierzom antykomunistycznego podziemia właściwego im miejsca w historii naszego kraju.

Docieranie do prawdy historycznej, która jest zasadniczym celem wszelkich działań tego typu, odbywa się na kanwie emocji i głębokich przeżyć. I chociaż od tamtych wydarzeń minęło już ponad 50 lat, są one wciąż żywe i bolesne.

Najważniejszy jest jednak cel nadrzędny, jakim jest zachowanie pamięci ,by przekazać ją następnym pokoleniom.

Archiwa peerelowskich służb specjalnych do których w tej chwili badacze mają coraz szerszy dostęp, pozwalają na coraz dokładniejsze odsłanianie powojennej historii Polski, historii regionów i naszych „Małych Ojczyzn”. Wśród nas obecni są dziś naukowcy zajmujący się tą problematyką.

Ziemia Łomżyńska to obszar szczególny. Społeczność Ziemi Łomżyńskiej wielokrotnie w dziejach dawała wyraz patriotyzmowi i ogromnemu przywiązaniu do wartości narodowych i chrześcijańskich.

Wpisały się w jej dzieje kolejne powstania, trwanie przy języku, religii ,narodowym obyczaju i kulturze, opór przeciwko niemieckiej okupacji.

Tutaj też opór przeciwko siłą narzuconemu porządkowi komunistycznemu był niezwykle silny i długi.

Nowe, skryte dotychczas za kurtyną milczenia informacje , pokazują jak wielu spośród mieszkańców łomżyńskiego nie potrafiło biernie czekać na zainstalowanie się systemu komunistycznego, pozwalają też poznać sylwetki i dzieje żołnierzy i dowódców antykomunistycznego podziemia niepodległościowego działającego na tym terenie.

Jednym z nich był podporucznik Stanisław Marchewka, najdłużej działający na Ziemi Łomżyńskiej oficer podziemia poakowskiego, który zginął z bronią w ręku 4 marca 1957 roku w Jeziorku. W 50 rocznicę śmierci, Jemu została poświęcona dzisiejsza Sesja.

Z myślą o przypominaniu i utrwalaniu historii naszych terenów – wydarzeń, miejsc i postaci, powiat łomżyński w najbliższym czasie utworzy stronę pn. „Zachować Pamięć”. Swoją pomoc w tym zakresie obiecał Pan dr Krzysztof Sychowicz.

Wszakże zachowanie pamięci oraz przekazanie jej młodym pokoleniom jest naszą powinnością i obowiązkiem.