Starostwo Powiatowe w Łomży

86 215 69 00
Rocznica Powiatu Łomżyńskiego
Natura Flaga Unii Europejskiej Projekty UE Polski Ład Polski Ład
Pogoda dziś:
10°C
Biuletyn Informacji Publicznej BIP Kontrast Youtube
Slajd

#JestesmyzUkraina

Slajd

Dolina Narwi

Czysta natura
Slajd

Serce Lutosławskich

Muzeum Przyrody - Dwór Lutosławskich w Drozdowie, jednostka kultury Powiatu Łomżyńskiego
Slajd

Fortyfikacje

Forty w Piątnicy
Slajd

Tradycje Kurpiowskie

ROK, Gmina Zbójna, Gmina Nowogród
Slajd

Zachować pamieć

Polskie Termopile - Wizna 39

Trasy krótkie (10 - 25 km)

DATA PUBLIKACJI: 2012-02-09 14:22 | OPUBLIKOWAŁ: Beata Korwek
Zdjęcie

3

B-1
Dw. PKS - Mała Kraska - Łochtynowo - Dłużniewo - Jarnuty - Janowo - ul. Wojska Polskiego - ul. Poznańska - Al. Piłsudskiego - Al. Legionów - dw. PKS
Długość trasy – 15,00 km


Do skrzyżowania ul. Poznańskiej z ul. Mała Kraska (droga do Łochtynowa) Następnie wjeżdżamy w ul. Mała Kraska. Nawierzchnia żwirowa, ze wszystkimi jej wadami („tarka", piach, brak pobocza). Po lewej stronie ulicy drobne zakłady przemysłowe, usługowe i hurtownie przemysłowego osiedla ul. Poligonowej, po prawej domki jednorodzinne. Droga skręca pod kątem niemal prostym i dalej, po krótkiej przerwie, luźna zabudowa o charakterze wiejskim. Z tylu panorama Łomży. Droga powtórnie skręca, tym razem w lewo, dojeżdżamy do wsi - Łochtynowo. Wszystkie zabudowania tej niewielkiej wsi położone są pa tej samej, lewej stronie drogi; po prawej podmokły teren. W początkowej, części wsi w prawo odchodzi gruntowa droga do pobliskich Jarnut. Na końcu Łochtynowa skrzyżowanie: w lewo droga do Konarzyc, w prawo —Dłużniewo. Skręcamy w prawo i po ok. 1,5 minuty osiągamy początek wsi Dłużniewo. We wsi w lewo odchodzi gruntowa droga do Boguszyc. Jedziemy dalej przez wieś. Na końcu drogi występuje rozwidlenie: do Jarnut w prawo, do Mikołajek w lewo. Skręcamy w prawo i nadal żwirówką, podążamy w stronę Jarnut. Ok. 150 m przed szkolą, do drogi, którą jedziemy, dochodzi droga z Łochtynowa. Obok szkoły skrzyżowanie dróg: asfaltowej — biegnącej przez wieś Janowo, do drogi nr 61, żwirowej— prowadzącej do Szczepankowa przez Mikołajki, gruntowej, polnej - do Łomży (do Fadomu) i drogi, którą przyjechaliśmy z Dłużniewa. Jedziemy na wprost (drogą asfaltową) przez Jarnuty. Na końcu wsi przejeżdżamy mostek no rzeczce Lepacka Struga (bierze ona początek niedaleko Sierzput Starych). Zwykle jest to kilkunastocentymetrowej szerokości strumyk, ale wiosną zdarza się, że zatapia budynki gospodarcze w Jarnutach. Sąsiednia wieś Janowo jest położona przy dwóch drogach oddalonych od siebie prawie o kilometr, biegnących prostopadle do drogi nr 61. Jedną z nich dojeżdżamy do skrzyżowania z drogą nr 61, w którą skręcamy (!!!)w prawo, w stronę Łomży. Na prawo od drogi rozciąga sic panorama zalesionych wzgórz (czerwonego Boru i części Łomży. Na wysokości ogrodu działkowego „Relax" skrzyżowanie z drogą Kupiski Stare — Janowo. Poniżej ogródków mostek na Lepackiej Strudze. Droga, opadająca dotychczas w dolinę rzeczki, wyraźnie idzie w dół. Na rogatkach Łomży (początek ul. Wojska Polskiego), po lewej stronie, przytulisko dla psów, po prawej stacja paliw „Orlenu". Dalej po prawej pętla autobusów MPK, budynek biurowy dawnego „Fadomu" po lewej stronie cmentarz parafii na Łomżycy.. Droga opada w dół, a przed nami rozciąga się piękna panorama Łomży.. Na skrzyżowaniu przed mostkiem na Łomżyczce skręcamy w prawo, w ul. Poznańską. Po lewej stronie ulicy — ośrodek nauki jazdy konnej. Na skrzyżowaniu przed wiaduktem kolejowym (bocznica do „Bawełny") należy skręcić w lewo, w AL Piłsudskiego. Mijamy mostek na Łomżyczce.
i widzimy pa prawej stronie zakład drzwi okien firmy Terrazyt. Przejeżdżamy skrzyżowanie z ul. Spokojną (!!!), jadąc prosto. Po lewej stronie baza PKS, po prawej - Gaspol. Po obu stronach ul. Piłsudskiego drobne zakłady przemysłowe, usługowe i hurtownie, , strzeżony przejazd kolejowy przez tory stacji Łomża, końcowej na towarowej linii Śniadowo- Łomża (ostatnie pociągi osobowe jeździły do Łomży podczas wizyty Ojca Świętego, Jana Pawła II w roku 1991). Za przejazdem, na skrzyżowaniu AL Piłsudskiego z AL Legionów (!!!; sygnalizacja świetlna), skręcamy w lewo, w AL Legionów. Po 4-5 minutach osiągamy dworzec PKS.

Na co warto zwrócić uwagę?
1. W okolicach Łochtynowa, Dłużniewa Jarnut widoczna jest panorama Łomży,
2. Między Janowem a Łomżą panorama zalesionych wzgórz (Czerwonego Boru).
Nawierzchnia dróg na trasie B-1:
1. żwirowa — no odcinku Łomża, ul. Mała Kraska — Łochtynowo — Dłużniewo — Jarnuty (SP);
2. asfaltowa — pozostała część trasy

B-2
Dw. PKS - Zawady - Giełczyn - ujęcie wody k. Podgórza - Zawady - dw. PKS


Długość trasy — 17,40 km
Na skrzyżowaniu drogi nr 679 z drogą do Giełczyna, znajdującego się na skraju wsi Zawady skręcamy w prawo i przez Zawady jedziemy mało uczęszczaną szosą o dobrej nawierzchni asfaltowej. Po prawej panorama wsi Konarzyce . Na początku Giełczyna po prawej leśniczówka. Droga spada w dół do niewielkiej rzeczki, dopływu Łomżyczki. Za rzeczką pętla autobusów MZK i skrzyżowanie z prostopadle biegnącą drogą, nad którą leży pozostała część wsi. Skręcamy w tę drogę w lewo. Zaraz za skrzyżowaniem, po prawej, kaplica. Z drogi widoczna jest panorama części Giełczyna okolic.. Na końcu wsi kolejne skrzyżowanie; drogą w prawo - do Podgórza i do miejsc pamięci narodowej (przy szlaku niebieskim), w lewo - do pól. Droga na wprost, którą jedziemy od końca wsi, jest żwirowa, obsadzona szpalerem młodych lip. Po prawej stronie widać kościółek w Podgórzu. Po kilkuset metrach droga skręca wyraźnie w lewo; dojeżdżamy do szosy nr 679. Bezpośrednio przed tym skrzyżowaniem, po lewej stronie, główne ujęcie wady pitnej dla Łomży Ok. 350 m w prawo bardzo ruchliwe skrzyżowanie dróg nr 63 i 679. I drogi, którą przyjechaliśmy z Giełczyna, skręcamy w lewo (!!!), w drogę nr 679 w stronę Łomży, przez Zawady. Po ok. 20 minutach docieramy do znanego już nam skrzyżowania drogi nr 679 z drogą do Giełczyna w Zawadach i dalej jedziemy tak samo, jak no początku trasy, ale w przeciwną stronę, do dworca PKS w Łomży.

Na co warto zwrócić uwagę
1. Panorama Konarzyc i okolic z drogi Zawady - Giełczyn;
2. Panorama wzg6rz (Czerwonego Baru z drogi prowadzącej przez Giełczyn i łączącej się z drogą nr 679;
3. Panorama Łomży z drogi nr 679.
Nawierzchnia dróg na trasie B-2:
1) Żwirowa - odcinek drogi: skrzyżowanie na końcu wsi Giełczyn - skrzyżowanie z drogą nr 679 koła ujęcia wody;
2) asfaltowa - pozostała część trasy.

B-3
Dw. PKS - Giełczyn - Podgórze - Rowy - Zawady; - dw. PKS


Długość trasy — 23,85 km

Do Giełczyna — wg opisu trasy 8-3. W Giełczynie, przez skrzyżowanie obok kaplicy przejeżdżamy na wprost jedziemy niezbyt szeroką żwirówką w stronę widocznego leśnego kompleksu Czerwonego Boru. Towarzyszą nam dwa szlaki: czerwony (do Szumowa) niebieski (do Wygody). Kilkaset metrów po wjeździe do lasu szlaki się rozdzielają; czerwony biegnie w prawo, niebieski w lewo. Skręcamy w leśną dróżkę ze szlakiem niebieskim. Jedziemy przez dość gęsty las, głównie liściasty, z dominacją dębów; zdarzają sic pojedyncze okazy ponad stuletnich drzew. Po ok. 10 minutach dojeżdżamy prawie na skraj lasu — obok drogi — miejsce pamięci narodowej, poświęcone Polakom Żydom, mieszkańcom Łomży, pomordowanym przez hitlerowców w latach 1941-1944. Droga, którą jedziemy, prowadzi w zasadzie brzegiem kompleksu leśnego, to zagłębiając się w las, to go opuszczając. Kilkakrotnie wspinamy się, by potem zjechać. Niedaleko miejsca, gdzie nasza droga z niebieskim szlakiem dociera do drogi Koziki — Podgórze, po prawej stronie widzimy florystyczny rezerwat przyrody („Dębowe Góry"); mamy szanse zaobserwować w nim dobrze zachowany, prawie naturalny, las dębowy — dąbrowę świetlistą. Kompleks lasów Czerwonego Boru zajmuje obszar kilkudziesięciu km,. W okresie I wojny światowej został w znacznym stopniu zdewastowany rabunkowymi wyrębami, a ponadto większość drzew jest stosunkowo młoda. Na skrzyżowaniu z drogą Koziki — Podgórze szlak niebieski wchodzi na tę drogę i biegnie w prawo; my natomiast skręcamy w lewo jedziemy początkowo w górę, a potem, aż do Podgórza, w dół. Z lewej strony drogi rozciąga się rozległa panorama okolic Łomży. Przed Podgórzem droga skręca w lewo, by po ok. 200 m skręcić w prawo, między zabudowania wsi Asfaltową ulicą dojeżdżamy do skrzyżowania z biegnącą przez Podgórze droga nr 63 (Łomża — Zambrów). Zachowując szczególną ostrożność pokonujemy skrzyżowanie na wprost i jedziemy dalej przez wieś. Po kilkuset metrach droga zmienia nawierzchnię na żwirową; zaczyna się podjazd do góry. Osiągamy skrzyżowanie z drogą nr 679 (Mężenin - Łomża). Po drugiej stronie drogi nr 679 wieś Rowy, przez którą prowadzi droga do Siemienia Nadrzecznego. Zachowując szczególną ostrożność skręcamy w lewo, w drogę nr 679 i jedziemy w stronę Łomży. Po ok. 10 minutach jazdy, z zachowaniem wszelkich środków ostrożności, przekraczamy niebezpieczne skrzyżowanie dróg: 63 i 679, nieopodal ujęcia wody i dalej, zgodnie z opisem trasy B-3, docieramy do dworca PKS w Łomży.

Na co warto zwrócić uwagę
1. Las typu dąbrowy no odcinku szlaku niebieskiego (takie rezerwat florystyczny „Dąbrowe Góry");
2. Pomniki w lesie (obok szlaku niebieskiego) poświęcone Polakom i Żydom rozstrzelanym w latach 1941-1944, w Lesie Giełczyńskim;
3. Panorama Łomży no odcinku drogi ad szlaku niebieskiego do Podgórza.
Nawierzchnia dróg na trasie B-5:
1) żwirowa — no odcinkach: a) Giełczyn; kaplica; skrzyżowanie . - miejsce rozejścia się szlaków: czerwonego i niebieskiego;
droga Koziki-Podgórze (do początku wsi Podgórze);
c) końcowa część drogi biegnącej przez Podgórze i łqczqcej drogę nr 63 z drogą 619w Rowach;
2) gruntowa — od rozejścia się szlaków do skrzyżowania z drogą Koziki-Podgórze (odcinek z niebieskim szlakiem);
3) asfaltowa — reszta trasy.

B-4
Dw. PKS - Dłużniewo - Boguszyce - Czaplice - Szczepankowo - Jarnuty - ul. Wojska Polskiego - dw. PKS


Długość trasy - 25,10 km

Do Dłużniewa -wg opisu trasy B-1. W Dłużniewie, na pierwszym skrzyżowaniu, skręcamy w lewo, w drogę do Boguszyc. Droga gruntowa, miejscami silnie zapiaszczona. Jedziemy wśród pól uprawnych. Z lewej strony piękna panorama doliny Łomżyczki i widocznego no horyzoncie kompleksu lasów Czerwonego Boru. Przed Boguszycami znajduje się skrzyżowanie dróg polnych - z prawej strony dobiega droga z Mikołajek. Skręcamy lekko w lewo, w szeroką żwirówkę. Po ok. 300 metrach jazdy przez Boguszyce osiągamy skrzyżowanie z drogą Konarzyce – Czaplice. Skręcamy w nią w prawo, w stronę Czaplic i jedziemy ok. 2 minuty do końca wsi, gdzie w prawo odchodzi polna droga do Szczepankowa. Droga o asfaltowej nawierzchni, którą nadal jedziemy, biegnie równolegle do płynącej w odległości ok. 100- 200m Łomżyczki. Przy wjeździe do Czaplic ustawiona jest okrągła, murowana i pobielona kapliczka przydrożna (po prawej stronie drogi), która stanowi charakterystyczny element tej okolicy. Czaplice są wsią większą niż Boguszyce (we wsi jest szkoła podstawowa, która leży w części położonej po drugiej stronie rzeczki). Na końcu wsi skomplikowane skrzyżowanie dróg; całkiem w lewo - do Andrzejek (jest drogowskaz), lekko w lewo - do Wierzbowa Osobnego (po kilkudziesięciu metrach drogi rozdzielają się - lewa do Wierzbowa, prawna - do wsi Osobne), w zasadzie na wprost - do wsi Osobne, i w prawo - do Szczepankowa. Skręcamy w tę ostatnią drogę - szeroką, lecz niezbyt dobrą żwirówkę (szczególnie podczas suszy) po ok. 20 minutach docieramy, już w Szczepankowie, do skrzyżowania z drogą Śniadowo - Nowogród. Zachowując ostrożność skręcamy w tę drogę w prawo, w kierunku Nowogrodu i centrum Szczepankowa. Naprzeciw dawnego dworu (obecnie sklepy i instytucje obsługi rolnictwa) skręcamy w szeroką, żwirową drogę do Jarnut (przez Mikołajki no co wskazuje drogowskaz). Droga powoli, ale systematycznie, pnie się w górę. Po prawej stronie cmentarz parafialny, a obok niego w prawo odchodzi gruntowa droga do Boguszyc. Z tylu widać zabytkowy kościół w Szczepankowie i rozległą panoramę okolicy. Osiągnąwszy maksymalną wysokość droga powoli opada ku widocznej wsi Mikołajki. Na granicy gmin Śniadowo i Łomża nawierzchnia zmienia się na asfaltową. Po kilku minutach asfalt skręca w prawo, prowadząc do wsi. Jednak my jedziemy dalej prosto, znów żwirówką, w stronę Jarnut. Na krańcu Mikołajek skrzyżowanie: prosto do Jarnut, w lewo - Chojn Młodych i Szczepankowa Kolonii, w prawo do wsi i dalej do Boguszyc. Po minięciu niewielkiego lasku okolica staje się podmokła - tu ma swoje źródła niewielka rzeczka Bzdziążek (prawy dopływ rzeki Ruż, płynący obok Chojn Młodych, przez Naruszczki, Leopoldowo, Łuby, Miastkowo, wpadający do Rużu w Zaruziu). Droga znowu wspina się do góry. Po lewej stronie, w odległości ok. 200 m od drogi, na wysokości nieodległej wsi Grzymały Szczepankowskie, zabytkowa murowana kapliczka przydrożna. Kiedy droga zbliża się do Jarnut, mamy wspaniały pejzaż Łomży i okolicy. Na horyzoncie zarysowuje się 1inia wzgórz Czerwonego Boru. Na skraju Jarnut, obok szkoły podstawowej, skrzykiwanie dróg: w prawo do Dłużniewa, w lewo przez Jarnuty do Janowa i szosy nr 61, na wprost - polna droga do Łomży, w którą wjeżdżamy. Nadal piękne widoki. Po ok. 20 minutach dojeżdżamy do Łomży. Przed skrzyżowaniem z drogą nr 61 po prawej stronie stacja paliw ,Orlenu". Skręcamy w prawo, w drogę nr 61 i jedziemy dalej wg opisu trasy
B-1, do dworca PKS w Łomży.

Na co zwrócić uwagę
1) Panorama Łomży w początkowej i końcowej części trasy;
2) zabytkowy, późnogotycki kościół parafialny (gotyk mazowiecki) z XVI w. w Szczepankowie;
3) Zabytkowa, murowana kapliczka pa lewej stronie drogi, na odcinku Mikołajki -Jarnuty
4) Murowana, okrągła kapliczka przydrożna no skraju Czaplic.
Nawierzchnia drogi na trasie B-4.
1) żwirowa - no odcinkach:
a) ul. Mała Kraska – Łochtynowo – Dłużniewo; skrzyżowanie. z drogą do Boguszyc;
b) Czaplice; skrzyżowanie no końcu wsi - Szczepankowo; skrzyżowanie z drogą Śniadowo - Nowogród;
c) Szczepankowo - Mikołajki (do granicy gmin);
d) Mikołajki; skrzyżowanie przed wsią-Jarnuty (SP); skrzyżowanie.;
2) gruntowa - na odcinkach:
a) Dłużniewo- Boguszyce;
b) Jarnuty (SP) - Łomża
3) asfaltowa - reszta trasy.

B-5
Dw. PKS - Kupiski Stare - Jednaczewo - Lasek Jednaczewski - dw. PKS


Długość trasy - 20,90 km

Do skrzyżowania drogi nr 61 z drogą do Kupisk, obok ogrodu działkowego ,,Relax"— według opisu końcowej części trasy B-1, ale w przeciwną stronę. Na skrzyżowaniu skręcamy w prawo i jedziemy przez tereny administracyjnie należące do Kupisk Starych. Droga o nawierzchni asfaltowej, ale końcowy odcinek znacznie zniszczony. Dojeżdżamy do drogi nr 645. Po drugiej stronie drogi, naprzeciw wylotu odcinka z Janowa (którym przyjechaliśmy), w polu stoi zniszczona, murowana kapliczka przydrożna. Obok tej kapliczki przebiegały kiedyś tory wąskotorowej linii kolejowej Łomża — Dęby i dalej do Łysych i Kolna, zlikwidowanej w 1973 roku. Ślady kolejki możemy odnaleźć w różnych miejscach obok drogi Łomża — Nowogród - Zbójna — Kuzie — Łyse (drogi nr 645). Skręcamy w lewo (zachowując ostrożność) w drogę nr 645, w stronę Nowogrodu i jedziemy dalej przez Kupiski ok. 5 minut. Następnie skręcamy w prawo, w wąską, asfaltowa drogę do Jednaczewa. Ok.100 m za skrzyżowaniem, na którym skręciliśmy, naszą drogę przecina dróżka — dawny nasyp kolejki wąskotorowej. Jedziemy w kierunku widocznej doliny Narwi. Po przejechaniu ok. 1 km droga gwałtownie opada w dolinę Lepackiej Strugi. W dole mostek no rzeczce, a obok ciekawe urządzenie hydrotechniczne— betonowy akwedukt którym płyną ścieki fabryczne z PEPEES-u, użyźniające łąki w tej dolinie. Możemy zjechać w dół, osiągając prędkość do 60km/godz. Za mostkiem skrzyżowanie z drogą, która na grobli biegnie równolegle do rzeczki, skrajem doliny. Doliny Lepackiej Strugi i Narwi zajmują łącznie kilkanaście km kwadratowych powierzchni Rozdzielone są stosunkowo wąskim pasem podniesionego nieco terenu, na którym znajduje się Lasek Jednaczewski, wieś Jednaczewo, las między Jednaczewem i Szablakiem. W pobliżu Łomży dolina Lepackiej Strugi stanowi integralną całość z doliną Łomżyczki. Przed Jednaczewem, po lewej stronie, murowana kapliczka przydrożna. Podobną kapliczkę spotkamy zaraz po wjeździe do Jednaczewa, przy skrzyżowaniu, (obok budynku po szkole podstawowej) na którym skręcamy w prawo. Asfaltową ulicą zdążamy przez wieś w stronę Łomży. Na skraju wsi skrzyżowanie dróg: prosto (asfaltem) do Łomży przez Lasek Jednaczewski, w lewo — do przepompowni ścieków nr 3, obok nadnarwiańskiej grobli, a bardziej w lewo - w drogę obok wsi którą biegnie zielony szlak do Nowogrodu. Jedziemy dalej asfaltową drogą do dworca PKS w Łomży.

Na co warto zwrócić uwagę
1) Piękną panoramę doliny Narwi z drogi Kupiski Stare — Jednaczewo;
2) Kanał nawadniający, krzyżujący się na dwóch różnych poziomach z rzeczka Lepacką Strugą koło wsi Jednaczewo (obok drogi Kupiski Stare — Jednaczewo);
3) Rezerwat florystyczny „Rycerski Kierz" w Lasku Jednaczewskim . Nawierzchnia dróg no trasie B-5:
1) piasek, żwir, płyty betonowe — ul. Łąkowa;
2) asfaltowa — pozostała część trasy.

B-6
Dworzec PKS – Piątnica Włościańska – Drozdowo – dworzec PKS


Długość trasy – 18,00 km

Dojeżdżamy do skrzyżowania dróg w Piątnicy Włościańskiej (zjazd z mostu imienia mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala”). Na tym skrzyżowaniu skręcamy w prawo jedziemy asfaltową drogą w stronę Drozdowa. Nasza droga wiedzie prawym skrajem rozleglej doliny Narwi, przez tereny Łomżyńskiego s Parku Krajobrazowego Doliny Narwi. Zaraz za ostatnimi zabudowaniami Piątnicy znajduje się kolejna wieś; typowa ulicówka - Kalinowo. Wieś podobnie jak kolejne, leżące przy tej drodze Drozdowo i Niewodowo, znana jest z uprawy warzyw gruntowych i szklarniowych. Naprzeciw Kalinowa Narew płynie bliżej przeciwległego brzegu doliny; blisko wsi natomiast odnoga rzeki - Narwica (podobnie w Drozdowie i Niewodowie). Za Kalinowem przydrożna aleja lipowa, a potem po lewej stronie, na zboczach doliny Narwi, florystyczny rezerwat przyrody: „Kalinowo". Po kilku minutach osiągamy Drozdowo, rodowe gniazdo rodzin Lutosławskich i Niklewiczów. Stąd wywodził się filozof Wincenty Lutosławski, autor krzyża harcerskiego oraz wybitny kompozytor Witold Lutosławski. W dworku Lutosławskich, do którego dojeżdżamy, znajduje się obecnie Muzeum Przyrody ze zbiorami z dolin Narwi i Biebrzy oraz izba pamięci właścicieli dworku.
W dworku, a właściwie parku podworskim i w kościele parafialnym oraz w kościołach powiatu łomżyńskiego i Łomży. Organizowana jest impreza muzyczna zatytułowana Muzyczne Dni Drozdowo – Łomża. Na cmentarzu parafialnym kaplica Lutosławskich. Po zwiedzeniu Drozdowa wracamy tą samą drogą jedziemy w stronę dworca PKS w Łomży.

Na co warto zwrócić uwagę
1) Nowy most na Narwi;
2) Dolina Narwi
3) Muzeum Przyrody w Drozdowie w zabytkowym dworku (z parkiem) rodziny Lutosławskich
4) Neoromański kościół parafialny z 1878 r. w Drozdowie;
5) Kaplica rodziny Lutosławskich no cmentarzu w Drozdowie.
Nawierzchnia no trasie B-6:
1) asfaltowa - całość.