Przyczyniła się ona znacząco do zwycięstwa odniesionego w Bitwie Warszawskiej, rozstrzygającej o losie wojny polsko – bolszewickiej. Uroczystości współorganizowane były przez Powiat Łomżyński, Instytut Pamięci Narodowej w Białymstoku, Wojskową Komendę Uzupełnień w Łomży oraz Gminę Piątnica.
Obchody rozpoczęły się w niedzielne przedpołudnie na cmentarzu parafialnym w Piątnicy na grobach żołnierzy – uczestników wojny polsko – bolszewickiej 1920 r.:
- Franciszka Grzanko „Żołnierza Błękitnej Armii gen. J. Hallera, uczestnika wojny 1920 roku o wolność Ojczyzny.”
- Andrzeja Rybickiego – „jako ochotnik wstąpił w szeregi armii gen. bryg. J. Hallera, TELEGRAFISTA, brał udział w wojnie polsko – bolszewickiej w 1920 r., m.in. w Bitwie Warszawskiej”.
Przy werblach „Tremolo”, w wojskowej asyście i obecności Rodzin przedstawiciele władz wszystkich szczebli złożyli wieńce i kwiaty, oddając część obydwu żołnierzom walczącym bohatersko o wolność ledwie odrodzonej Polski. Odegrane na grobach utwory – „Śpij kolego” i „Cisza” rozbrzmiewały uroczyście, wprawiając przybyłych w nastrój zadumy i nostalgii.
Następnie licznie zgromadzeni goście i mieszkańcy udali się do kościoła parafialnego pw. Przemienienia Pańskiego w Piątnicy, w którego przedsionku odsłonięto i poświęcono tablicę pamiątkową „W HOŁDZIE BOHATEROM WOJNY POLSKO – BOLSZEWICKIEJ 1920 ROKU BRONIĄCYM OJCZYZNY I CHRZEŚCIJAŃSKIEJ EUROPY W 100. ROCZNICĘ WALK NA FORTACH W PIĄTNICY”.
W duchu patriotyzmu i wdzięczności za postawę naszych przodków odprawiona została Msza Święta w intencji Ojczyny, której przewodniczył Kardynał Gerhard Ludwig Müller – Prefekt Kongregacji Nauki Wiary w latach 2012-2017, Honorowy Obywatel Gminy Piątnica. Zanim rozpoczęto liturgię, przybyłych gości, w imieniu wszystkich organizatorów, powitał Starosta Łomżyński Lech Marek Szabłowski, który już na wstępie zaznaczył: „Staję dziś przed Państwem jako człowiek dumny, dumny z przynależności do naszej małej lokalnej Ojczyzny, z której wywodzą się bohaterowie.” Następnie nakreślił historyczny przebieg bitwy o Forty Piątnica oraz jej znaczenie dla historii Polski i Europy. Pan Starosta podkreślił bohaterską postawę zarówno żołnierzy, jak i ludności cywilnej, która z narażeniem życia brała udział w walce obronnej lub ją wspierała. Homilię wygłosił ks. Kazimierz Ostrowski, który przypomniał m.in. wielkie zaangażowanie miejscowej ludności w odparcie nieprzyjacielskiego ataku. Wicestarosta Łomżyński Maria Dziekońska dziękując kapłanom za ofiarę Mszy Św. wyraziła przekonanie, iż: „Współczesność również potrzebuje patriotów, którzy dla dobra Polski, ale też swoich Małych Ojczyzn, ponoszą i ponosić będą codzienny trud budowania lokalnych społeczności. Dziś, wśród natłoku wszech-informacji, ale też powszechnego wypaczania prawdziwego obrazu rzeczywistości, często trudno jest wskazać ludzi, którym prawdziwie dobro leży na sercu. Dlatego tak bardzo jest nam – ludziom XXI wieku - potrzebna salomonowa mądrość, nieprzemijająca mądrość Ksiąg Syracha, czy głos płynący z innych natchnionych tekstów Biblii.” Natomiast Wojskowy Komendant Uzupełnień w Łomży – ppłk Tomasz Żyłka – przywołał szczegóły stoczonych walk, w oparciu o wspomnienia uczestników walk stoczonych w 1920 roku.
Kardynał Müller kończąc nabożeństwo wygłosił do zebranych w świątyni swoisty apel – byśmy my – Polacy – byli dumni z tego kim jesteśmy, głośno się przyznawali do polskości i katolicyzmu, byśmy obcym narodom nie pozwalali sobą kierować, gdyż naród polski posiada historycznie uzasadnione prawo, które wielokrotnie obronił, do samostanowienia o własnych sprawach.
Po Mszy Św. zgromadzeni przeszli do parku przed pomnik 33 Pułku Piechoty. Ta część uroczystości rozpoczęła się od odegrania hymnu państwowego Rzeczypospolitej Polskiej. Następnie Pani Urszula Gierasimiuk – Naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Białymstoku oficjalnie otworzyła specjalnie przygotowaną na tę okazję wystawę zatytułowaną "Wojna polsko – bolszewicka 1919 – 1920. Kierunek północno – wschodni”. Wystawę będzie można oglądać w tym miejscu do 6 sierpnia 2020 r.
W ramach oficjalnych wystąpień - w podniosłych i nacechowanych emocjonalnie słowach podkreślano męstwo obrońców Fortów Piątnica i znaczenie bitwy dla przebiegu wojny polsko – bolszewickiej, a także przyszłych losów Polski i Europy. Następnie Proboszcz ks. kanonik Szczepan Dobecki odmówił modlitwę za poległych w wojnie polsko – bolszewickiej. Kończąc oficjalne uroczystości w Piątnicy Poduchownej przybyłe delegacje złożyły kwiaty przed Pomnikiem 33 Pułku Piechoty oraz odegrana została Pieśń reprezentacyjna Wojska Polskiego.
Wśród przybyłych gości oddających hołd poległym bohaterom wojny polsko – bolszewickiej 1920 roku znaleźli się: Minister Edukacji Narodowej Dariusz Piontkowski, Poseł na Sejm RP Lech Antoni Kołakowski, Senator RP Marek Komorowski, Wicewojewoda Podlaski Marcin Sekściński – reprezentujący Premiera Mateusza Morawieckiego, Wicemarszałek Województwa Podlaskiego Marek Olbryś, Radni Sejmiku Województwa Podlaskiego - Piotr Modzelewski i Jacek Piorunek, Zastępca Podlaskiego Oddziału Regionalnego ARiMR – Piotr Glinka – reprezentujący Posła na Sejm RP Jacka Żalka, Wójt Gminy Zbójna – Elżbieta Parzych raz przedstawiciele innych instytucji. Wojsko reprezentowali szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Białymstoku płk Grzegorz Konopka, Dowódca 13 Batalionu Lekkiej Piechoty mjr Michał Mazurczyk, Wojskowa Komenda Uzupełnień w Łomży i Bielsku Podlaskim, żołnierze Garnizonu Łomża oraz reprezentujący Związek Byłych Żołnierzy WP - ppłk Jarosław Klimaszewski. Środowisko harcerzy reprezentował Harcmistrz Wiesław Domański – Komendant Nadnarwiańskiego Hufca ZHP w Łomży wraz z harcerzami.
Obecni byli przedstawiciele Powiatu Łomżyńskiego w osobach: Starosta Łomżyński Lech Marek Szabłowski, Wicestarosta Łomżyński Maria Dziekońska, Członek Zarządu Powiatu Łomżyńskiego - Kazimierz Polkowski, Prezydium Rady Powiatu: Przewodniczący Jan Kuczyński, Wiceprzewodniczący Sławomir Dębek, Wiceprzewodniczący Wiesław Olszewski, Radni: Zenon Białobrzeski i Antoni Włodkowski oraz kierownicy jednostek organizacyjnych i naczelnicy wydziałów Starostwa.
Współorganizatorzy byli reprezentowani przez: Dyrektora Oddziałowego Biura IPN w Białymstoku dr hab. Piotra Kardelę wraz z Naczelnikami Oddziałowych Biur: Upamiętniania Walk i Męczeństwa – dr Jarosława Schabieńskiego, Badań Historycznych – dr hab. Krzysztofa Sychowicza, Edukacji Narodowej – Urszulę Gierasimiuk, Archiwum - Eugeniusza Korneluka i innych pracowników Instytutu; Wojskowego Komendanta Uzupełnień w Łomży – ppłk Tomasza Żyłkę wraz z żołnierzami, Wójta Gminy Piątnica – Artura Wierzbowskiego, Zastępcę Wójta – Bogdana Bieńczyk, Radnych Rady Gminy Piątnica – Urszulę Domitrz, Agnieszkę Komorowską i Marka Konopkę oraz pracowników Urzędu.
Niedzielne wydarzenia zakończyło otwarcie konferencji naukowej zatytułowanej „O Niepodległą – kierunek północno – wschodni – 1920” w Muzeum Przyrody – Dworze Lutosławskich w Drozdowie. Przybyli prelegenci w pasjonujący sposób zreferowali słuchaczom przebieg działań wojennych 1920 r., ze szczególnym uwzględnieniem działań na terenie Ziemi Łomżyńskiej. Ze względu na sytuację epidemiologiczną w kraju zapis Konferencji znajduje się pod linkiem: https://mylomza.pl/artykul/w-holdzie-obroncom/1032714.
